Prawa są do używania – przewodnik po prawach mieszkańców

Przedstawiamy zestaw narzędzi prawnych, z których możesz korzystać w swojej gminie, aby wpływać na podejmowane decyzje.

Władze samorządowe, które wybierasz w wyborach podejmują decyzje zarówno o tym, jak będą wyglądały inwestycje w Twojej gminie, jak też jak będą funkcjonowały szkoły, przedszkola, ochrona zdrowia czy pomoc społeczna. W wyborach decydujesz wprawdzie o tym, kto będzie rządził, ale nie oddajesz całej władzy. Wciąż możesz władzę sprawdzać i przedstawiać jej swoje oczekiwania. Do tego celu możesz organizować się z innymi mieszkańcami i używać wszelkich dozwolonych prawem metod działania.  Możesz rozmawiać, pisać listy, robić przedstawienia i kabarety czy działać poprzez media. Możesz też, wykorzystać konkretne przepisy prawa. To, która metoda okaże się właściwa zależy od sprawy, którą się zajmujesz, postawy władzy oraz układu sił w gminie.

W tym przewodniku przedstawiamy Ci narzędzia prawne, czyli te, które określone są w ustawach. Ich zaletą jest to, że zazwyczaj wymuszają one reakcję po stronie władz samorządowych. Niektóre, jak dostęp do informacji publicznej, nie stanowią sposobu wpływania na decyzję, a sposób na zdobywanie wiedzy o nich. Ale jest to pierwszy krok do możliwości podejmowania kolejnych działań, dlatego stanowi niezbędny element Przewodnika. Inne – jak skargi, wnioski, petycje, inicjatywy i konsultacje, są sposobem sygnalizowania potrzeb, które władza może, ale nie musi spełnić. W końcu zaś są takie prawa – jak referendum lokalne czy fundusz sołecki, w których podejmowane przez Was decyzje są obowiązujące.