Czy listy obecności z zebrania wiejskiego są informacją publiczną?

 

Pani Wójt gminy Jabłonna wydała decyzję odmowną. Przygotowaliśmy odwołanie (podobne sprawy SLLGO toczą się w SKO w Rzeszowie, Wrocławiu, Tarnowie i Nowym Targu). 

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie decyzją z dnia 25 października 2011 r. znak KOA/2757/Pi/11 uchyliło zaskarżoną decyzję i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji. W uzasadnieniu swojej decyzji SKO stanęło na stanowisku, iż listy obecności, zawierające dane osobowe mieszkańców gminy Jabłonna mogą być udostępnione wnioskodawcy, albowiem dotyczą one publicznej sfery działalności osób uczestniczących w zebraniach wiejskich.

Dokonując anonimizacji adresów zamieszkania osób uczestniczących w zebraniach wiejskich, wójt gminy Jabłonna w załączniku do pisma z 14 listopada 2011 r. przesłała listy obecności o jakie wnioskowało SLLGO.

Dokumenty żródłowe:

Decyzja Wójta gminy Jabłonna  z 29 sierpnia 2011 r.

Odwołanie SLLGO z 9 września 2011 r.

Decyzja SKO z 25 października 2011 r.

Pismo wójta gm. Jabłonna z 14 listopada 2011 r. wraz z załącznikami (listy obecności)

Poniżej wklejamy całe odwołanie, które dobrze tłumaczy różnicę pomiędzy sferą publiczną a prywatną. 

***

 

Warszawa, dnia 9 września 2011 r.

 

 

Samorządowe Kolegium Odwoławcze

w Warszawa

za pośrednictwem

 

Wójta Jabłonna

Pani Olga Muniak 

ul. Modlińska 152

05-110 Jabłonna

 

Wnioskodawca: Stowarzyszenie Liderów 

                Lokalnych Grup Obywatelskich

                ul. Ursynowska 22/2

                02-605 Warszawa

 

Strona przeciwna: Wójt Jabłonna

                                Pani Olga Muniak  

                                ul. Modlińska 152

                                05-110 Jabłonna 

 

Odwołanie

od Decyzji Wójta Jabłonna 

z dnia 29 sierpnia 2011 r.

w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej

Niniejszym na podstawie art. 16 ust. 1 i ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznych w związku z art. 127 i 129 Kodeksu postępowania administracyjnego składam odwołanie od Decyzji Wójta Jabłonna z dnia 29 sierpnia 2011 r. w sprawie odmowy udzielenia informacji publicznej.

Powyższej Decyzji zarzucam:

1. Naruszenie art. 61 ust. 1 i 2 w związku z art.61 ust.3 Konstytucji poprzez nieudostępnienie informacji publicznej w postaci dokumentów będących listami obecności z zebrań wiejskich w roku 2009 i 2010 dotyczących funduszu sołeckiego. 

2. Naruszenie art. 14 ust. 1 i 2 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. 

Wskazując na powyższe, wnoszę o:

1) uchylenie przedmiotowej Decyzji,

2) Zobowiązanie Wójta Gminy Jabłonna do wykonania wniosku o udostępnienie informacji publicznej.

Uzasadnienie

We wniosku z dnia 5 sierpnia 2011 r. Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich wniosło o udostępnienie informacji publicznej w zakresie min.:

• List obecności osób uczestniczacych w zabraniu wiejskim w roku 2009 i 2010 (z każdego sołectwa)

Dowód: wniosek Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich z dnia 5 sierpnia 2011 r.

Decyzją z dnia 29 sierpnia 2011 r. Wójt Gminy Jabłonna w odpowiedzi na wniosek o udostępnienie  informacji odmówił dostępu do wyżej wymienionej informacji.

Dowód: decyzja Wójta Gminy Jabłonna z dnia 8 sierpnia 2011 r. 

Odmowa udzielenia żądanej przez Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich informacji publicznej w sposób oczywisty narusza konstytucyjne prawa obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli społecznej. Prawo każdego obywatela do uzyskania spornych informacji wynika wprost z Konstytucji RP, która w art. 61 ust. 1 stanowi, że obywatel ma prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. W myśl art. 61 ust. 3, ograniczenie tego prawa może nastąpić wyłącznie ze względu na określoną w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. 

Podstawą do odmowy udzielenia informacji może być również konieczność ochrony dóbr osobistych zaliczanych do sfery prywatności. W przedmiotowej sprawie nie sposób jednak znaleźć podstawy do ograniczenia wspomnianego prawa do dostępu do informacji publicznej. Udzielenie żądanych informacji nie stanowi bowiem zagrożenia ani dla wolności i praw innych osób, ani dla porządku publicznego, bezpieczeństwa czy ważnego interesu gospodarczego państwa. Wprost przeciwnie, to ważny interes państwa przemawia za tym, by jak najszersza sfera działalności osób wykonujących funkcje lub zadania publiczne była jawna i poddana publicznej kontroli. Jawność życia publicznego a przecież do tej sfery życia należy zebranie wiejskie jest chronionym konstytucyjnie uprawnieniem obywateli. Ponadto należy podkreślić, iż w świetle powołanych przepisów konstytucyjnych jawność jest zasadą, zaś wyłączenia należy uznać za wyjątki od tej zasady.

Jako podstawę odmowy udostępnienia listy obecności osób uczestniczących w zebraniu wiejskim Wójt Gminy Jabłonna wskazał przepisy ustawy o ochronie danych osobowych. Nie sposób jednak zgodzić się z takim stanowiskiem, skoro już z treści art. 1 ust. 2 tej ustawy jasno wynika, że udostępnienie danych w postaci informacji publicznej wnioskowanej przez Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich nie narusza jej przepisów. Zgodnie z wskazanym wyżej przepisem, przetwarzanie danych osobowych może mieć bowiem miejsce między innymi ze względu na dobro publiczne. Również w myśl art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie danych osobowych, przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy między innymi jest niezbędne dla wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra publicznego. Nie ulega wątpliwości, że działalność polegająca na realizowaniu prawa obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli społecznej mieści się w zakresie pojęcia zadań realizowanych dla dobra publicznego. 

Sołectwo jest zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym jednostką pomocniczą gminy tworzoną przez Radę Gminy. Art. 36 ust. 1 cytowanej ustawy stwierdza że, organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym – sołtys, działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. W spornym zakresie list obecności z zebrania wiejskiego dotyczącego głosowania nad wnioskiem do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) odnośnie funduszu sołeckiego charakter zebrania wiejskiego odpowiada uprawnieniom Rady Gminy, pomimo, że organ ten nie pochodzi z wyborów, a jego skład każdorazowo określony jest poprzez stałe zamieszkiwanie w konkretnej jednostce pomocniczej. 

Sołectwo jako jednostka pomocnicza pełni zadania publiczne min. poprzez podejmowanie uchwał dotyczących wniosku o realizację przedsięwzięć ze środków funduszu sołeckiego. Zgodnie z art. 48 ust. 1 jednostka pomocnicza zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie. Statut ustala również zakres czynności dokonywanych samodzielnie przez jednostkę pomocniczą w zakresie przysługującego jej mienia. 

Wyłącznie jawności list obecności osób obecnych na zebraniu narusza także konstytucyjne prawo obywatela do kontroli społecznej. Mieszkańcy sołectwa są jak najbardziej uprawnieni do kontroli czy zebranie wiejskie odbyło się zgodnie ze statutem sołectwa, jak i czy obecni na zebraniu mieszkańcy mieli prawo podejmować decyzje niosące konsekwencje prawne dla całej wspólnoty sołectwa.  Prawo do kontroli społecznej nie może być ograniczone w tym przypadku przez ochronę praw osobistych lub prawo do prywatności,  które w żaden sposób nie są zagrożone. 

Wartym uwagi jest stanowisko, jakie wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 czerwca 1999 r., II SA 686/99, który stwierdził, że  „Błędnym jest twierdzenie, iż imię i nazwisko oraz stanowisko pracownika państwowego (z wyjątkiem służb specjalnych) lub samorządowego podlega ochronie danych osobowych na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. Nr 133, poz. 883)”. Również w wyroku z dnia 6 maja 1997 r., II SA/WR 929/96, skład orzekający NSA stwierdził między innymi: „Cechą ochrony praw osobistych czy prawa prywatności jest to, że ochroną tą jest objęta dziedzina życia osobistego, prywatnego człowieka. Ochrona ta zatem nie obejmuje ani działalności publicznej osoby, ani też sfery działań czy zachowań, które ogólnie są pojmowane jako osobiste lub prywatne, jeżeli działania te lub zachowania wiążą się ściśle z działalnością publiczną.”

Zarówno w piśmiennictwie i orzecznictwie nie budzi wątpliwości pogląd, że określone w art. 1 ust.1 ustawy o ochronie danych osobowych prawo każdego do ochrony dotyczących go danych osobowych stanowi konkretyzację konstytucyjnego prawa do prywatności zawartego w art. 47 Konstytucji RP, który stanowi, że każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Prawo do ochrony danych osobowych jest prawem każdego, a zatem z tego punktu widzenia brak jest podstaw do wyłączenia a priori z zakresu tej ochrony określonych kategorii podmiotów, w tym osób pełniących funkcje publiczne. 

W rozpoznawanej sprawie udzielenie żądanej informacji publicznej nie stanowi jednak zagrożenia dla prawa do prywatności osób biorących udział w zebraniu wiejskim. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i poglądami doktryny cechą prawa do prywatności jest to, że ochroną tą objęta jest dziedzina życia osobistego (prywatnego), rodzinnego i towarzyskiego człowieka. Ochrona ta nie obejmuje działalności publicznej osoby, ani też sfery działań i zachowań, które ogólnie są pojmowane jako osobiste lub prywatne, jeżeli działania te lub zachowania wiążą się ściśle z działalnością publiczną. W uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 1998 r., K 24/ 98 (OTK 1998 nr 6, poz. 97) stwierdzono, że „jednocześnie jednak przeważa w doktrynie pogląd w myśl którego, w odniesieniu do osób ubiegających się lub pełniących funkcje publiczne, prawo do ochrony prywatności podlega istotnemu ograniczeniu. Zgodnie z tym poglądem, o ile sfera życia intymnego (w znaczeniu szerszym niż potocznie przyjęte) objęta jest pełną prawną ochroną, o tyle ochrona sfery życia prywatnego podlega pewnym ograniczeniom, uzasadnionym „usprawiedliwionym zainteresowaniem”. Jest oczywiste, że osoba kandydująca do pełnienia funkcji publicznej, godzić się musi z takim zainteresowaniem opinii publicznej, wyrażającym się między innymi wolą uzyskania jak najszerszego zakresu informacji o jej życiu (również prywatnym) i przeszłości.” 

Obrady i uchwały podjęte przez zebranie wiejskie należą bez wątpienia do sfery publicznej, o czym świadczy art. 70 Konstytucji RP, zaś z art. 36 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym wynikają funkcje publiczne zebrania wiejskiego. Należy zatem przyjąć, że zebranie wiejskie wykonując zadanie publiczne, gospodarując środkami publicznymi pełni funkcje publiczne, o których mowa w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Nie ma przy tym rozstrzygającego znaczenia to, że organ ten nie pochodzi z powszechnych wyborów. W związku z tym nie ma przeszkód prawnych do ujawnienia przez organ gminy na żądanie Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich informacji publicznej w postaci listy obecności osób biorących udział w zebraniu wiejskim. Ujawnienie takiej informacji, w tym imion i nazwisk osób obecnych na zebraniu wiejskim nie narusza prawa do prywatności tych osób, ani prawa do ochrony danych osobowych.

Należy mieć na uwadze, że Konstytucja RP chroni równorzędnie dobra jakimi są prawo do informacji wyrażone w art. 54 art. 61 ustawy zasadniczej, prawo do ochrony prywatności o którym mowa w art. 47, art. 31 Konstytucji RP. Rozwinięcie wyżej wymienionych konstytucyjnych zasad zawierają, ustawa o dostępie do informacji publicznej oraz ustawa o ochronie danych osobowych.

Nie ulega wątpliwości, że przy zbiegu tych konstytucyjnie chronionych wartości dochodzi do ich wzajemnego ograniczania czyli kolizji. Konstytucyjnie zagwarantowane prawo do prywatności, którego rozwinięcie znajduje się w ustawie o ochronie danych osobowych, tworzy i precyzuje bariery ingerencji dla prawa do informacji publicznej. Oczywistym jest, że kolizja nie może prowadzić do wyeliminowania jednego z chronionych konstytucyjnie praw, ale zmusza jednak do wyważenia przez pryzmat art. 1 Konstytucji RP, które z konstytucyjnie chronionych wartości ustąpić powinno pierwszeństwa dla dobra wspólnego.

Przepis art. 61 Konstytucji RP stanowi, że prawo do informacji jest publicznym prawem obywateli, które realizowane jest na zasadach i w trybie określonym w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Wyżej wymienione normy zawarte w Konstytucji RP ze względu na zakres i treść (gwarancję prawa do informacji), tworzą wyłom w sferze prawa do prywatności, o którym mowa w art. 47 Konstytucji RP. Zgodnie z art. 47 każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia (…). Należy jeszcze raz podkreślić, że konstytucyjnie chronione prawo do prywatności w tym zakresie tj. list obecności na zebraniu wiejskim ze względu na pełnione funkcje publiczne zebrania oraz publiczny charakter podlega ograniczeniu na rzecz prawa do udzielenia informacji wskazanego w art. 61 Konstytucji RP.

Nie ma żadnych powodów, dla których należałoby utajnić informacje o tym, kto z mieszkańców sołectwa brał udział w zebraniu wiejskim i głosował nad wnioskiem sołectwa dotyczącym realizacji przedsięwzięć ze środków funduszu sołeckiego. Ujawnienie więc takiej informacji nie narusza ani prawa do prywatności, ani prawa do ochrony danych osobowych, w związku z powyższym decyzja narusza obowiązujące przepisy a więc należy ją uchylić. 

 

Załączniki:

1. Wniosek Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich z dnia 5 sierpnia 2011 roku.

2. Decyzja Wójta Gminy Jabłonna z dnia 29 sierpnia 2011 roku.

3. Statut Stowarzyszenia wraz z odpisem KRS-u