Czy można złożyć wniosek o informację przez Facebooka?

Coraz więcej urzędów decyduje się na prowadzenie fanpage’ów w mediach społecznościowych, uznając, że to wygodna forma komunikacji z mieszkańcami. Mieszkańcy również chętnie z niej korzystają, na przykład zadając tą drogą pytania władzom wsi czy miasta. Czy należy je traktować jako wnioski o informację i czy urząd jest zobowiązany do odpowiedzi na pytania, które do niego spłynęły tą drogą?

Postępowanie o udostępnienie informacji publicznej służy jak najszerszemu dostępowi do niej, dlatego można by uznać, że wniosek, który dotarł do organu, powinien zostać rozpoznany niezależnie od tego, czy wnioskodawca dostosował się do wskazanego trybu komunikacji z organem. Ten argument znajdziemy w orzeczeniu WSA w Warszawie z 25 września 2013 r. (II SAB/Wa 82/13):

Skoro organ wniosek skutecznie otrzymał, to był zobowiązany do jego rozpatrzenia w terminie określonym ustawą o dostępie do informacji publicznej. Stanowisko organu, że skoro skarżący nie zastosował się do wskazanego trybu komunikacji elektronicznej z organem i w związku z tym organ nie powinien rozpatrywać wniosku, nie zasługuje na akceptację w sytuacji, gdy wniosek do organu faktycznie dotarł. W tym zakresie zasadnym jest odwołanie się do utrwalonych w orzecznictwie sądowoadministracyjnym poglądów o odformalizowanej procedurze ubiegania się o udostępnienie informacji publicznej (por. up. wyrok NSA z 30 listopada 2012 r., I OSK 1991/12).

Problem jednak polega na tym, że profil w mediach społecznościowych instytucji nie służy co do zasady do kontaktów z organem. Organ nie ma obowiązku posiadania profilu w mediach społecznościowych i nie jest to oficjalny kanał komunikacji z nim. Niekoniecznie więc musi zapoznać się z takim wpisem i wiedzieć, że powinien odpowiedzieć na wniosek o udostępnienie informacji. Jeśli jednak mamy podstawy do tego, by uznać, że urząd zapoznał się z pytaniem zadanym za pośrednictwem mediów społecznościowych (np. odpowiadając na komentarz), można byłoby powalczyć o jego rozpoznanie. Musimy bowiem wykazać, że nasz wniosek został skutecznie doręczony organowi. Trudno jednak przewidzieć skuteczność takich działań – można znaleźć wyroki sądów, które jasno oceniają, że media społecznościowe nie służą do oficjalnej korespondencji z organem. Takie stanowisko  przedstawił w swoim orzeczeniu z 15 marca 2013 r. (II SAB/Wa 513/12) WSA w Warszawie:

Posiadanie przez Gminę strony w portalu społecznościowym typu Facebook służy zazwyczaj promocji, przedstawia dokonania władz lokalnych, określa zamierzenia i wskazuje na inicjatywy społeczne, itp. Tego typu nośnik informacji jest używany do wymiany poglądów, prowadzenia dyskusji, komentowania pewnych zdarzeń, itp. Natomiast posiadanie takiej strony przez podmioty publiczne nie jest określone, a zatem i wymagane przepisami prawa. W obowiązującym porządku prawnym, tego typu strona nie jest dopuszczalnym sposobem komunikowania się w tzw. sprawach urzędowych, w tym nie służy wnoszeniu podań i wniosków.

To orzeczenie dotyczyło wprost sytuacji, w której skarżący złożył wniosek za pośrednictwem mediów społecznościowych. W innych orzeczeniach sądy wskazują na konieczność rozpoznania wniosku wnoszonego poprzez oficjalne systemy służące do komunikacji z organami (np. poczta elektroniczna, ePUAP). FB nie jest natomiast oficjalnym systemem służącym do komunikacji z instytucją.

Jednocześnie zwiększa się liczba interakcji – komunikacji z mieszkańcami przy wykorzystaniu mediów społecznościowych. W związku z brakiem regulacji dotyczących wykorzystywania przez władze tych kanałów komunikacji kwestie sporne zapewne będą kończyły się w sądach (m.in. blokowanie mieszkańców przez władze). Wydaje się, że dobrym kierunkiem jest przedstawiona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie argumentacja w wyroku z 9 lutego 2023 r., II SAB/Ol 210/22 (wyrok nieprawomocny – 28 marca 2023 r.):

Wniosek taki w swoim zakresie przedmiotowym obejmuje informacje o charakterze publicznym. Niezależnie od tego w jaki sposób portal społecznościowy Facebook jest prowadzony to nie ulega wątpliwości, że na profilu prowadzonym przez podmioty publiczne, w tym przez organ zobowiązany do rozpatrzenia wniosku w niniejszej sprawie, znajdują się informacje o charakterze publicznym. Ponadto witryna taka stanowi niejako forum, na którym umieszczane są komentarze i opinie osób zainteresowanych dotyczące spraw publicznych. Rację przyznać należy Stowarzyszeniu, które twierdzi, że jest to współczesna swego rodzaju „Agora”, służąca do umieszczenia i wymiany informacji oraz prezentowania swoich poglądów związanych z działaniem organów publicznych. Nie ma żadnych wątpliwości, że informacje tam funkcjonujące są związane ze sprawami publicznymi i taki też jest sens korzystania z tych mediów społecznościowych przez podmioty publiczne, które współcześnie chętnie korzystają z tego typu platform komunikacyjnych. Tym samym bezsprzecznie do tego typu informacji i spraw ma zastosowanie ustawa o dostępie do informacji publicznej i nie ma przy tym znaczenia to, czy jakieś przepisy regulują kwestie umieszczania takich informacji w tego typu mediach społecznościowych. Dodać przy tym należy, że na oficjalnej stronie Urzędu Miasta Bartoszyce znajduje się link odsyłający do tych mediów społecznościowych, który nazwany jest jako „Oficjalny profil na Facebook-u”.

Musimy pamiętać o jeszcze jednym niebezpieczeństwie związanym z wysłaniem wniosku za pośrednictwem mediów społecznościowych. Gdyby organ chciał wydać decyzję odmawiającą udostępnienia informacji, będzie potrzebował naszych danych, które są konieczne do skutecznego doręczenia decyzji (takich jak imię i nazwisko wnioskodawcy, jego adres korespondencyjny). Ale nie będzie miał możliwości wezwania nas do uzupełnienia braków formalnych, czyli podania koniecznych danych (bo przecież nie zrobi tego w komentarzu na FB). W takiej sytuacji pozostawi wniosek bez rozpoznania.

*zawodowo radczyni prawna, specjalizująca się w prawie administracyjnym, cywilnym i ubezpieczeniach społecznych. Od listopada 2002 roku współpracuje z Siecią Obywatelską Watchdog Polska. Prywatnie kinomaniaczka i studentka psychologii.