Logo Logo Menu
Zamknij

Czy to jest decyzja?

Taka wątpliwość może wydawać się abstrakcyjna dla większości osób mających kontakt z klasycznymi podmiotami administracyjnymi – słowo „decyzja” wypisane dużymi literami na samym początku pisma stanowi w końcu zwykle dosyć jasną wskazówkę interpretacyjną. Zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej bywają jednak, ze względu na wykonywanie zadań publicznych, podmioty, które nie mają wpisanego w codzienną działalność wydawania aktów administracyjnych – i tu często zaczynają się schody.

Ostatnia aktualizacja tekstu: 17 listopada 2022 r., Paula Kłucińska

www.pixabay.com

W sprawie zakończonej wyrokiem II SAB/Łd 12/19 (trzecim w sprawie, nieprawomocnym na dzień publikacji artykułu) ostatecznie uwzględniono skargę na bezczynność. Nie było to jednak od początku oczywiste. Wnioskodawca otrzymał od spółki za pośrednictwem poczty elektronicznej skan pisma, w którym ta wskazała, że informacji nie udostępni. Nie było ono opisane jako decyzja, nie zawierało również pouczenia. Mimo to sąd pierwszej instancji oddalił skargę na bezczynność, wskazując, że pismo zawierało wszystkie konstytutywne elementy decyzji. Wyrok został następnie uchylony przez Naczelny Sąd Administracyjny (I OSK 171/17). Rozpatrując skargę kasacyjną, NSA uznał, że WSA w Łodzi nie udowodnił w wystarczający sposób, że pismo stanowiło decyzję. Zauważono też, że nie było ono opatrzone właściwym podpisem. Ostatecznie sąd w Łodzi, ponownie rozpatrując sprawę, stwierdził, że decyzja jednak nie została wydana i organ pozostaje w bezczynności.

Historia ta świetnie obrazuje poruszany problem: co stanowi o tym, że akt administracyjny jest decyzją (ze wszystkimi tego skutkami)?

Zgodnie z ugruntowanymi zasadami prawa administracyjnego, istotna dla ustalenia charakteru aktu administracyjnego jest jego treść, a nie to, jak został nazwany przez dokonujący go organ. Dlatego nie zawsze pismo zatytułowane „decyzja” rzeczywiście taką będzie – i w drugą stronę, brak słowa „decyzja” w nagłówku wcale nie oznacza, że nie mamy do czynienia z takim typem aktu administracyjnego.

Elementy decyzji zostały wskazane w Kodeksie postępowania administracyjnego:

Art. 107

1. Decyzja zawiera:

  • oznaczenie organu administracji publicznej;
  • datę wydania;
  • oznaczenie strony lub stron;
  • powołanie podstawy prawnej;
  • rozstrzygnięcie;
  • uzasadnienie faktyczne i prawne;
  • pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania;
  • podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji,
  • w przypadku decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego – pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz o wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo o podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy.

2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.

Nie oznacza to jednak, że brak któregokolwiek z tych elementów dyskwalifikuje akt administracyjny jako decyzję.

Zasadniczo przyjmuje się, że niezbędne dla zaistnienia decyzji jest wystąpienie czterech składników:

  • oznaczenia organu wydającego,
  • oznaczenia adresata decyzji, czyli strony lub stron,
  • rozstrzygnięcia,
  • podpisu osoby uprawnionej do jej wydania.

Jak wskazuje m. in. M. Dyl:

Za minimum elementów decyzji administracyjnej uznaje się cztery składniki: oznaczenie organu, adresata decyzji, czyli strony lub stron, rozstrzygnięcie i podpis osoby uprawnionej do jej wydania. Dlatego pismo zawierające rozstrzygnięcie w sprawie załatwianej w drodze decyzji administracyjnej jest nią, pomimo niespełnienia w pełni warunków formalnych, przewidzianych w art. 107 § 1 KPA, gdy pismo to zawiera tylko wymienione minimum składników niezbędnych do zakwalifikowania go jako decyzję (…) Natomiast pismo nieposiadające którejkolwiek  z cech minimum przewidzianych dla decyzji nie jest decyzją administracyjną (zob. np. post. NSA z 18.10.1996 r., II SA 2877/95, Legalis; post. NSA z 21.3.2002 r., II SA 2213/01, Legalis; odnośnie strony – wyr. NSA z 14.6.2011 r., I OSK 325/11, Legalis).

komentarz do art. 107, pkt. 91, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. Marek Wierzbowski, Aleksandra Wiktorowska, wydanie 28, 2019 r.

Oznaczenie organu wydającego decyzję

Podana powinna zostać pełna nazwa organu wydającego decyzję oraz jego siedziba. Błędem ze strony organu będzie podanie nazwy aparatu pomocniczego (na przykład urzędu miasta zamiast prezydenta), jednak taki błąd nie spowoduje nieważności decyzji. Dopuszcza się błędne oznaczenie organu w nagłówku decyzji, jednak z sentencji jasno musi wtedy wynikać, że akt został wydany przez właściwy organ.

Oznaczenie strony lub stron postępowania

Konieczne jest jednoznaczne wskazanie strony postępowania, do której skierowana jest decyzja. Jeżeli strona działa przez przedstawiciela, nie może on zostać wskazany jako strona postępowania.

Rozstrzygnięcie

Rozstrzygnięcie jest zwykle tym elementem decyzji, którego obecność budzić może najwięcej wątpliwości. Rozstrzygnięcie powinno być formułowane w taki sposób, by jednoznacznie wyrażać wolę organu administracyjnego. Niedopuszczalna jest sytuacja, gdy treść rozstrzygnięcia trzeba wywodzić czy domniemywać, próbować odgadnąć z całości pisma i uzasadnienia, jaki był właściwie zamiar organu. Jeżeli organ wskazał jedno rozstrzygnięcie w sentencji decyzji, a z uzasadnienia wynika inne, w razie wątpliwości wiążące jest rozstrzygnięcie wynikające z sentencji.

Na gruncie prawa do informacji decyzja – odmowna, wydawana jest najczęściej na podstawie artykułu 3  (informacja przetworzona) lub 5 (tajemnica przedsiębiorcy, ochrona prywatności osób fizycznych) ustawy o dostępie do informacji publicznej. Jednoznaczne wskazanie, że odmawia się udostępnienia informacji, powołanie się na któryś z tych przepisów, prawie zawsze będzie oznaczać, że mamy do czynienia z decyzją administracyjną.

Podpis

Podpis właściwego organu/pracownika upoważnionego do wydawania decyzji administracyjnych przez organ stanowi o ważnym wydaniu decyzji. Decyzja może zostać podpisana przez piastuna organu wydającego decyzję – prezydenta miasta, szefa urzędu, dyrektora, bądź osobę, której organ udzielił właściwego upoważnienia do wydania decyzji.

Podpis może zostać złożony w formie tradycyjnej bądź kwalifikowanej elektronicznej. Co istotne: jeżeli organ wysyła drogą mailową skan podpisanej decyzji, to nie można powiedzieć, że skutecznie została dostarczona podpisana decyzja. Jeżeli organ nie doręczy skutecznie podpisanej decyzji, wnioskodawcy po upływie 14 dni przysługuje prawo do złożenia skargi na bezczynność. Nie ma wtedy znaczenia, że wszystkie inne cechy pisma wskazują na to, że jest to skarga na decyzję. Jeżeli skieruje się skargę na decyzję do sądu administracyjnego, zostanie ona odrzucona.

W przypadku, kiedy organ nie wyda, nie doręczy właściwie decyzji, można też wezwać go do prawidłowego wydania decyzji (szczególnie w opisanym wyżej przypadku, kiedy otrzymamy na przykład skan decyzji i wiemy, jaka będzie treść rozstrzygnięcia, ale nie możemy go zaskarżyć).

Więcej informacji na temat dopuszczalnych sposobów doręczania decyzji znajduje się tutaj: Doręczenie decyzji administracyjnej

Skutki błędnego skorzystania z środka zaskarżenia

Oczywiście w przypadku, kiedy wydana zostanie decyzja, właściwą drogą jest odwołanie się do organu wyższej instancji lub, gdy takiego organu nie ma, skarga na decyzję – jeżeli inne pismo – skarga na bezczynność. Co się jednak stanie, jeżeli:

  1. złoży się skargę na bezczynność, gdy w istocie została wydana decyzja?

Sąd, do którego taka skarga została skierowana, wyda wyrok o oddaleniu skargi (np. II SAB/Łd 181/16, uchylony później wyrokiem NSA, jednak pokazujący tok myślenia sądu), ponieważ jeżeli w sprawie została wydana decyzja, nie może być mowy o pozostawaniu przez organ w bezczynności. Jest to bardzo niekorzystna opcja, ponieważ zwykle równocześnie upłynął już 30-dniowy termin na złożenie skargi na decyzję (jeżeli decyzja nie zawierała pouczenia, jest jeszcze możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu na złożenie skargi).

Warto jeszcze wspomnieć, że w sytuacji wydania decyzji, która zawiera elementy konstytutywne, ale pozbawiona jest pouczenia, możliwe jest skierowanie do organu wydającego decyzję wniosku o uzupełnienie decyzji, w ciągu 14 dni od wydania decyzji. Wówczas 30-dniowy termin zaczyna biec dopiero od doręczenia stronie brakującego pouczenia (patrz: VIII SA/Wa 160/18).

  1. złoży się skargę na decyzję, gdy pismo w istocie nie stanowiło decyzji?

Sąd wyda postanowienie o odrzuceniu skargi, ponieważ jeżeli nie została wydana decyzja, nie może ona być przedmiotem postępowania (np. II SA/Wa 326/14). W takiej sytuacji zostanie zwrócony wpis, wnioskodawca może również nadal złożyć skargę na bezczynność, ponieważ nie jest związany żadnym terminem.

Podsumowanie

Przy ustalaniu właściwego środka zaskarżenie warto najpierw sprawdzić, czy otrzymane pismo zostało właściwie opatrzone podpisem – czy jest to wersja papierowa z odręcznym podpisem, pismo opatrzone elektronicznym podpisem kwalifikowanym, czy zostało dostarczone za pośrednictwem portalu ePUAP. Jeżeli dalej nie jesteśmy pewni, czy jest to decyzja administracyjna, trzeba upewnić się, że właściwie oznaczono strony, a przede wszystkim, czy jednoznacznie wynika z tego pisma rozstrzygnięcie podjęte przez organ – na gruncie prawa do informacji odmowa udostępnienia.

W przypadku szczególnie niestandardowych pism polecamy zaś poradnictwo prawne Sieci Obywatelskiej, gdzie pomagamy rozgryźć takie zagadki.

Chcesz, aby Twoje prawa były chronione, a politycy mądrze wydawali Twoje pieniądze?

Wspieraj nas lub włącz się w nasze działania

Komentarze 0

Dodaj komentarz

Przed wysłaniem komentarza przeczytaj "Zasady dodawania i publikowania komentarzy".

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.