Dziwne losy wniosku Pierwszego Prezesa SN do Trybunału Konstytucyjnego

Jeden z naszych czytelników, specjalizujący się w monitorowaniu procedur Trybunału Konstytucyjnego i procedury legislacyjnej, przekazał nam swój tekst – z prośbą o zachowanie anonimowości. Przedstawiamy najpierw krótkie wprowadzenie do tematu.

4 listopada 2013 roku, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego złożył do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją RP niektórych przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. W momencie składania wniosku Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego przegrał lub prawie przegrał co najmniej pięć spraw dotyczących udostępnienia informacji przed sądami administracyjnymi. Pomijając fakt znajdowania się w konflikcie interesów i zabierania głosu we własnej sprawie, zdziwienie obserwatorów (głównie w internecie), wzbudził brak informacji na stronie internetowej Sądu Najwyższego. Kiedy już informacja – w postaci wniosku – została opublikowana,  zabrakło w niej załączników. Komentarz od strony przestrzegania zasad w procedowaniu przez Trybunał Konstytucyjny wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego przedstawia nasz czytelnik. Pod tekstem publikujemy dokumenty związane z przegranymi przez Sąd Najwyższy sprawami sądowymi – stanowiące załączniki do sprawy,  pozyskane w odpowiedzi na wniosek o informację publiczną. Dla zbudowania sobie pełnego obrazu warto też, abyście posłuchali Państwo wypowiedzi radcy prawnej, reprezentującej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego w przegranych sprawach o udostępnienie informacji publicznej przed Naczelnym Sądem Administracyjnym i teraz przed Trybunałem Konstytucyjnym. Warto przeczytać również artykuły o tym, czego obywatelki i obywatele mogą dowiedzieć się w wyniku uzyskania informacji z SN (linkujemy dwa materiały na ten temat). Zestawienie wszystkich tych informacji – tekstu naszego czytelnika, ocen dotyczących wydatkowania środków publicznych przez SN, wypowiedzi radcy prawnej, w której podważane są podstawy rozliczalności organów władzy publicznej pod pozorem ochrony prawa do prywatności oraz treści załączników do wniosku, pozwala stwierdzić, że prawo do informacji jest poważnie zagrożone. Czeka nas być może trudny czas i konieczność mobilizowania się do jego obrony.

***

Na temat wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (dalej jako PPSN) do Trybunału Konstytucyjnego (TK), w sprawie ustawy o informacji publicznej mówi się nie tylko w kuluarach, ale i na różnych portalach, czy wręcz na konferencjach. Zaczęło się od przegranych przez PPSN postępowań o udostępnienie informacji publicznej przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Wciąż okazywało się, że PPSN coś musi udostępnić. Naczelny Sąd Administracyjny jest bowiem jednolity w swoich poglądach na temat informacji publicznej, która w Sądzie Najwyższym jest traktowana co najmniej jak „trąd”. Co więcej, Naczelny Sąd Administracyjny ujawnia informacje publiczną na wniosek, a Sąd Najwyższy nie… . Istnienie dwóch sądów kasacyjnych nie sprzyja dobremu postrzeganiu „prawa do sądu”, ale to co się dzieje na linii SN – NSA przybrało nową formę. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, a w zasadzie Prezes Sądu Najwyższego, zmęczony ciągłymi przegranymi, postanowił zakończyć pasmo niekorzystnych wyroków, korzystając z uprawnienia wynikającego z art. 191 ust. 1 Konstytucji RP i wystąpił z wnioskiem do TK. Najpierw pojawił się problem z upublicznieniem treści wniosku. Piotr VaGla Waglowski mocno szukał i nie znalazł, dlatego postanowił przepisywać kawałek po kawałku, aż wniosek PPSN pojawił się na stronie SN, ale bez załączników. I tak duży sukces.

Ujawnienie treści samego wniosku (bez załączników) wywołało kolejną burzę.

We wniosku znalazły się sformułowania „sprzeczny z art. X” czy „nie odpowiada treści art. Y”. Tymczasem takie zarzuty pozostają w sprzeczności z zakresem orzekania przez Trybunał, który ma trzy formuły „jest zgodny”, „jest niezgodny” oraz „nie jest niezgodny” (ten ostatni przy wzorcach nieadekwatnych, czyli niewłaściwie powołanych przepisach). Również z dużą krytyką spotkało się to, że wniosek PPSN został podpisany przez Prezesa Sądu Najwyższego – prof. Tadeusza Erecińskiego w zastępstwie PPSN. W historii, którą można prześledzić na stronie TK, jest to pierwszy taki przypadek. W sprawie K 8/10 podpisał się ówczesny PPSN – prof. dr hab. Lech Gardocki, a w sprawie K 1/12 podpisał się pod wnioskiem obecny PPSN – Stanisław Dąbrowski. Nie wiadomo, jak było we wcześniej, z uwagi na nieupublicznienie treści dokumentów w sprawach przed 2010 r., trudno jednak odnotować podobny przypadek jak w niniejszej sprawie. Wnioski były bowiem podpisywane osobiście przez PPSN zgodnie z art. 191 ust. 1 Konstytucji RP.

Kolejną niespodzianką, jaka nas zastała w tej sprawie, była wiadomość o skierowaniu przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego wniosku do rozpoznania. Pojawiły się więc głosy, że mamy do czynienia z „rozpoznaniem wstępnym” z uwagi na powyższe uchybienia. Osoby śledzące poczynania TK i jego formalizm, jaki obserwujemy od jakiegoś czasu, mogły tak sądzić, ale niestety, używając specjalnie pleonazmu w celu wzmocnienia tego, co chcę napisać: pozostawały w „mylnym błędzie”. Z uzyskanej 16 grudnia 2013 roku, a przekazanej Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska , odpowiedzi na następujący wniosek o informację publiczną:

1. treść wniosku I Prezesa Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2013 r. wraz z załącznikami
2. upoważnienia dla Prezesa Sądu Najwyższego udzielonego przez I Prezesa Sądu Najwyższego w przedmiocie zastępowania I Prezesa Sądu Najwyższego
3. czy zostało wydane w sprawie wniosku o jakim mowa zarządzenie w oparciu o treść § 24 ust. 2 Uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2006 r. w sprawie Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego (dalej jako „Regulamin TK”), a jeśli tak o jego udostępnienie
4. zarządzenia o skierowaniu sprawy do rozpoznania wydanego na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz na podstawie § 26 Regulaminu TK
5. listy Sędziów Trybunału Konstytucyjnego uwzględniającej wpływ spraw na miesiąc przed i miesiąc po wpłynięciu wniosku o jakim mowa w pkt. 1

wynika, że TK nie wezwał PPSN do uzupełnienia braków formalnych na podstawie § 24 ust. 2 Regulaminu TK („Wskazane przez X zarządzenie nie było wydane w sprawie K 58/13”). I tak objawiło się zarządzenie Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada 2013 r. o skierowaniu sprawy do rozpoznania w pełnym składzie i wyznaczeniu sędziego sprawozdawcy w osobie sędziego Trybunału Konstytucyjnego Marka Kotlinowskiego oraz przesłaniu wniosku do Sejmu.

Jednak najdziwniejsze w tym wszystkim są załączniki, jakich do chwili obecnej nie można uświadczyć na stronach SN, jak i TK (tu nawet wniosku nie ma, choć sygnatura jest). Załącznikiem do wniosku jest zarządzenie PPSN o wyznaczeniu Prezesa SN jako zastępcy, jako kopia pełnomocnictwa poświadczona przez radcę prawną Małgorzatę Wrzołek-Romańczuk. Problemy są dwa: zarówno odesłanie znajdujące się w treści ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (art. 20) do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jak i w samej ustawie o radcach prawnych. które wskazują, że pełnomocnictwo, jak i inne dokumenty w postępowaniu sądowym może poświadczyć radca prawny, który został ustanowiony w sprawie. Art. 6 ust. 3 ustawy o racach prawnych stanowi: „Radca prawny ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Poświadczenie powinno zawierać podpis radcy prawnego, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie – również godzinę dokonania czynności. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszkodzenia) radca prawny stwierdza to w poświadczeniu”. Art. 89 § 1 zdanie pierwsze i drugie k.p.c. brzmi: „Pełnomocnik jest obowiązany przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa wraz z odpisem dla strony przeciwnej. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich umocowanie”.

Tymczasem pełnomocnictwo dla radcy prawnej Małgorzaty Wrzołek-Romańczuk – jak wynika z uzyskanych informacji – nie figuruje w aktach sprawy, bo figurować nie może z uwagi na treść art. 191 ust. 1 Konstytucji RP. Jednak „upoważnienie” dla PSN przeszło.

Po drugie załącznikami są… wnioski o udostępnienie informacji publicznej trzech podmiotów, pisma do tych podmiotów, jak i pisma procesowe – zarówno tych podmiotów, jak i PPSN – oraz protokoły rozpraw wyroki WSA i NSA, a wszystko bez anonimizacji… I tak też są udostępnione przez TK.

Pojawia się zatem kilka pytań:

1. Dlaczego wniosek PPSN podpisany przez PSN z „wyznaczeniem PSN”, poświadczonym przez radcę prawnego, który nie został umocowany w sprawie, nie podlegał wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych?
2. Czy aby na pewno wyznaczenie do zastępowania PPSN na czas nieobecności, pozwala na złożenie wniosku przez PSN do TK wobec treści art. 191 ust. 1 Konstytucji RP?
3. Dlaczego wniosek nie odpowiadający treści art. 32 ustawy o TK, w tym w zakresie zarzutów, nie podlegał wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych. Tymczasem przykładowo wnioski Krajowej Rady Sądownictwa czy Związków Zawodowych, pytania prawne zadawane przez sądy, o skargach kasacyjnych nie wspomnę, są systematycznie „brakowane”. A to z powodu braku właściwej, konkretnej uchwały o skierowaniu wniosku do TK, a to z żądaniem „uzupełnienia argumentacji”?
4. Dlaczego PPSN – tak walczący o ochronę danych osobowych w postępowaniach dotyczących dostępu do informacji publicznej z uwagi na zagrożenie w ich przetwarzaniu – równocześnie pozwala sobie na przesłanie wniosku wraz z załącznikami bez „ochrony tych danych” choćby w formie anonimizacji?

Niestety pozostaną one bez odpowiedzi, bo w sprawie nie skorzystano z treści § 24 ust. 2 Regulaminu TK, a sprawa czeka w kolejce na rozprawę.

Imię i nazwisko autora do wiadomości Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

***

Wystąpienie radcy prawnej reprezentującej SN z dnia 11.12.2013 roku podczas konferencji Instytutu Nauk Prawnych PAN pt.”Prawo do informacji publicznej – efektywność regulacji i perspektywy jej rozwoju”. Rejestracja wystąpienia – Sieć Obywatelska Watchdog Polska www.siecobywatelska.pl.

prof. Małgorzata Wrzołek-Romańczuk, Romuald Szewczuk – dostęp do informacji a ochrona prywatności

***

Dodatkowe materiały dotyczące udostępniania informacji publicznej do poczytania:

Historia zmagań Fundacji ePaństwo o dostęp do orzeczeń Sądu Najwyższego – część pierwsza

Pół miliona na pełną błędów stronę internetową Sądu Najwyższego

***

Wniosek o informację publiczną skierowany do Trybunału Konstytucyjnego.

Odpowiedź Trybunału Konstytucyjnego na wniosek o informację.

Dokumenty publikujemy w formie udostępnionej przez Trybunał Konstytucyjny.

Zarządzenie Prezesa TK z dnia 28 listopada 2013 o wyznaczaniu przewodniczące składu orzekającego, posła sprawozdawcy i zawiadomieniu Sejmu RP.

Wniosek PPSN do TK z ręczną adnotacją o wyznaczeniu sygnatury, pełnego składu, sprawozdawcy

Spis załączników do wniosku PPSN

Zarzadzenie PPSN nr 23/2003 o wyznaczeniu prof. dr. hab. Tadeusza Erecińskiego do zastępowania podczas nieobecności (z podpisem radcy prawnej Małgorzaty Wrzołek-Romańczuk).

1. Dokumentacja sprawy związanej z wnioskiem Fundacji ePaństwo o udostępnienie informacji kiedy,w jakiej ilości, w jakim trybie oraz za jaką kwotę zostały zakupione przez Sąd Najwyższy od wydawnictwa Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. uprawnienia do korzystania z programu LEX.

Zał I 1. Postanowienie PPSN o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie wymienionego wniosku (3 sierpnia 2011)
Zał I. 2. Postanowienie PPSN o odmowie wszczęcia postępowania po złożeniu zażalenia (24 sierpnia 2011)
Zał. I. 3. Skarga Fundacji ePaństwo do WSA na wymienione Postanowienie (23 września 2011)
Zał. I. 4. Odpowiedź PPSN na skargę (11 października 2011)
Zał. I. 5. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (10 stycznia 2012)
Zał. I. 6. Skarga kasacyjna PPSN do NSA (15 marca 2012)
Zał I. 7. Wyrok NSA oddalający skargę kasacyjną (11 września 2012)

2. Dokumentacja sprawy związanej z wnioskiem Fundacji ePaństwo o udostępnienie umów zawieranych przez Sąd Najwyższy z firmą Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., wydawnictwem prawniczym LexisNexis  sp. z o.o. oraz Redakcją „Palestry”, w związku z zakupem konkretnych wydawnictw. Wnioskodawca oczekiwał także informacji kiedy, w jakim trybie, w jakiej ilości oraz za jaką kwotę zostały zakupione te wydawnictwa. 

Zał. II. 1. Postanowienie PPSN o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie wymienionego wniosku (3 sierpnia 2011)
Zał. II. 2. Postanowienie PPSN o odmowie wszczęcia postępowania po złożeniu zażalenia (24 sierpnia 2011)
Zał II. 3. Skarga Fundacji ePaństwo do WSA na wymienione Postanowienie (23 września 2011)
Zał II. 4. Odpowiedź PPSN na skargę (11 października 2011)
Zał II. 5. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (10 stycznia 2012)
Zał. II. 6. Skarga kasacyjna PPSN do NSA (15 marca 2012)
Zał. II. 7. Wyrok NSA oddalający skargę kasacyjną (11 września 2012)
Zał. II. 8. Wniosek PPSN do NSA o sprostowanie i wyjaśnienie treści wyroku (22 sierpnia 2013).
Zał. II. 9. Postanowienie NSA prostujące i oddalające w zakresie wyjaśnienia treści wyroku (4 października 2013).

3. Dokumentacja sprawy związanej z wnioskiem D.P. o ujawnienie wieku sędziów Sądu Najwyższego.

Zał. III. 1. Skarga D.P. do WSA na decyzję PPSN o odmowie udostępnienia wieku sędziów (23 maja 2012)
Zał. III. 2. Odpowiedź PPSN na skargę (28 maja 2012)
Zał. III. 3. Pismo procesowe D.P. do WSA (6 sierpnia 2012)
Zał. III. 4. Odpowiedź PPSN na pismo procesowe D.P. (27 sierpnia 2012)
Zał. III. 5. Wyrok WSA uchylający decyzję PPSN ws D.P. (13 września 2012)
Zał. III. 6. Skarga kasacyjna PPSN (9 listopada 2012)
Zał. III. 7. Dodatkowe pismo PPSN przed rozprawą (21 lutego 2013)
Zał. III. 8. Wyrok NSA (5 marca 2013)
Zał. III. 9. Pismo informacyjne D.P. (5 marca 2013)
Zał. III. 10. Decyzja PPSN o umorzeniu postępowania w zakresie daty urodzenia sędziów (7 marca 2013)

4. Dokumentacja sprawy związanej z wnioskiem D.P. o dostęp do dokumentów budżetowych, rozliczeń, umów cywilnoprawnych, zatrudnienia i finansowania osób zatrudnionych w Sądzie Najwyższym.

Zał. IV.1. Skarga D.P. na bezczynność PPSN (6 grudnia 2012)
Zał. IV. 2. Odpowiedź PPSN na skargę (20 grudnia 2012)

Zał. IV.3 Wyrok WSA (11 marca 2013)
Zał. IV. 4. Skarga kasacyjna PPSN (20 maja 2013)
Zał. IV. 5. Wniosek PPSN do WSA z prośbą o sprostowanie, uzupełnienie, wyjaśnienie treści wyroku (29 kwietnia 2013)
Zał. IV. 6. Oddalenie wniosku PPSN w całości przez WSA (19 czerwca 2013)
Zał. IV. 7. Uzupełnienie uzasadnienia skargi kasacyjnej (15 października 2013)
Zał. IV. 8. Wniosek PPSN do NSA o wstrzymanie się z wyrokowaniem (18 października 2013)
Zał. IV. 9. Załącznik do protokołu rozprawy w NSA (18 października 2013)
Zał. IV. 10. Wezwanie do przekazania umów o pracę przez PPSN do NSA (21 października 2013)

5. Dokumentacja sprawy związanej z wnioskiem B.B. o podanie nazw siedzib sądów niższych instancji i sygnatur akt objętych orzeczeniami SN .

Zał. V. 1. Skarga B.B. do WSA na bezczynność PPSN (9 stycznia 2013)
Zał. V. 2. Odpowiedź PPSN na skargę (28 stycznia 2013)
Zał. V. 3. Wyrok WSA (26 czerwca 2013)
Zał. V. 4. Skarga kasacyjna PPSN (28 sierpnia 2013)

6. Pojedynczy wyrok WSA związany z wnioskiem Fundacji ePaństwo o informację kiedy i w jakiej ilości SN kupił od firmy Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. dostęp do programu LEX.

Zał. VI. 1. Wyrok WSA ze skargi ePaństwo (23 maja 2013)

Tytułowe zdjęcie budynku Sądu Najwyższego i jelonka (konika) – CC BY-SA 2.0 by Marzena Czarnecka.