Halo, tu policja! Wyrok WSA w Warszawie dotyczący przejrzystości działań stróżów prawa.

W dniu 23 sierpnia 2011 r. do Komendanta Miejskiego Policji w Płocku wpłynął wniosek o udostępnienie informacji dotyczącej domniemanego zgłoszenia na telefon alarmowy Policji, że jeden z kierowców lokalnego przewoźnika jest odurzony narkotykami i alkoholem. O zgłoszeniu takiego faktu zeznała pewna kobieta przed Sądem Rejonowym w Płocku. Przedmiotem wniosku do Komendanta Policji była informacja:
•    o dokładnej godzinie zgłoszenia,
•    czy zgłoszenie było imienne, czy też anonimowe,
•    jakie działania wynikające z ustawy o Policji zostały podjęte na skutek zgłoszenia,
•    imię i nazwisko oraz stopień policjanta przyjmującego zgłoszenie,
•    imiona i nazwiska oraz stopnie policjantów podejmujących interwencję na skutek zgłoszenia,
•    czy interwencja została odnotowana w notatniku służbowym lub też czy sporządzono notatkę służbową (w przypadku pozytywnej odpowiedzi wniosek zawierał żądanie przekazania kopii wszystkich notatek, w tym zamieszczonych w notatniku służbowym).
Ponieważ wcześniej o powyższe informacje z niepowodzeniem występowała organizacja pozarządowa, we wniosku zawarto także żądanie przekazania kopii wyjaśnień Zespołu Prawnego Komendy Wojewódzkiej w Radomiu, które to wyjaśnienia legły u podstaw odmowy udostępnienia informacji.

W odpowiedzi na powyższy wniosek Komendant Miejski Policji w Płocku pismem z dnia 25 sierpnia 2011 r., doręczonym dnia 30 sierpnia 2011 r. odmówił udostępnienia informacji, gdyż zdaniem organu, który powoływał się przy tym na postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 grudnia 2002 r., II SAB 105/02, charakteru informacji publicznej nie mają wnioski w sprawach indywidualnych, a o udostępnienie takiej się zwrócono. Podmiotem uprawnionym do uzyskania takiej informacji jest, stosownie do art. 14 ust. 2 ustawy o Policji, tylko sąd rozpatrujący sprawę, czyli w ocenie Komendanta Sąd Rejonowy w Płocku.

W dniu 7 września 2011 r. została wniesiona skarga na bezczynność Komendanta Miejskiego Policji w Płocku. Skarżący zarzucił organowi rażącą obrazę art. 10 ust. 1, art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, art. 10 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, a polegającą na nieudostępnieniu w terminie 14 dni informacji publicznej. Wniósł o zobowiązanie Komendanta Miejskiego Policji w Płocku do rozpoznania wniosku w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku, rozpoznanie sprawy w postępowaniu uproszczonym, a ponadto o zasądzenie od skarżonego organu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że całość żądanej informacji mieści się w zakresie pojęcia informacji publicznej, o której mowa w art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych, a w szczególności wymienionych w art. 6. Informacja żądana we wniosku z dnia 22 sierpnia 2011 r. zawiera się m.in. w treści art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d, pkt 3 lit. d oraz pkt 4 lit a, b i c. Skarżący wskazał także na treść art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP.

Krytycznie odniesiono się również do kwestii, że żądane informacje mają charakter wniosków w sprawie indywidualnej. Dane takie jak godzina zgłoszenia telefonicznego, kwestia identyfikacji podmiotu zgłaszającego, charakter i rodzaj działań podjętych przez Policję, a także imiona i nazwiska oraz stopnie policjantów oraz treść notatek, nie mają charakteru wniosku w sprawie indywidualnej, ani też nie są wnioskiem w ogóle. Ponadto, co się tyczy notatek, to stanowią one dokumenty urzędowe w rozumieniu przepisów k.k. Tym samym, bezpośrednią podstawą do udostępnienia jest art. 6 ust. 1 pkt 4 lit a ustawy o dostępie do informacji publicznej. Skarżący przywołał stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z wyroku z dnia 14 stycznia 2010 r., II SAB/Wa 200/09. W kwestii indywidualnego charakteru sprawy podkreślono, że orzecznictwo wielokrotnie wskazywało, że organy uprawnione do wykonywania zadań publicznych nie wykonują innych czynności jak sprawy publiczne, a ich wykonywanie nie może polegać na realizacji sprawy prywatnej. Pogląd ten wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 6 lutego 2008 r., II SAB/Bd 31/07 oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie z dnia 15 października 2007 r., II SAB/Kr 56/07. Krytyce poddano stanowisko o wyłącznym uprawnieniu Sądu Rejonowego w Płocku do uzyskania przedmiotowej informacji. Skarżący argumentował, że taki pogląd wyłączyłby Policję spod obowiązywania ustawy o dostępie do informacji publicznej, a tymczasem orzecznictwo sądowoadministracyjne wielokrotnie dawało wyraz temu, że Policja jest zobowiązana do udostępnienia informacji publicznej. Przywołano stanowisko prof. Piotra Winczorka, którego zdaniem z zasady zwierzchnictwa Narodu, tj. art. 4 ust. 1 Konstytucji RP, wynika szczególny obowiązek udzielania tym ostatnim informacji o działalności władzy.

Odnośnie opinii prawnych Zespołu Prawnego Komendy Wojewódzkiej skarżący wskazał, że pochodzą one od organów władzy publicznej, a ich treść została użyta do zrealizowania prawem przewidzianych zadań. O tym, że wykorzystanie opinii przez organy władzy determinuje ich udostępnienie wskazywały dwa przywołane wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 7 grudnia 2010 r., I OSK 1774/10 oraz z dnia 9 grudnia 2007 r., I OSK 517/06. Skarżący podkreślił, że niepokoi go zjawisko zwracania się do organu II instancji o informację w jaki sposób załatwić sprawę.
Wreszcie podniesiono w skardze zarzut obrazy art. 10 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Skarżący wskazał, że Europejski Trybunał Praw Człowieka w decyzji z dnia 10 lipca 2006 r., w sprawie Sdruženi Jihočeske Matky przeciwko Czechom, skarga nr 19101/03, wywodzi z tego przepisu prawo do informacji publicznej. Z kolei sprzeczne z Konwencją Trybunał w wyroku z dnia 14 kwietnia 2009 r. w sprawie  Társaság a Szabadságjogokért przeciwko Węgrom, skarga nr 37374/03, uznał utrudnianie dostępu do informacji publicznej.

Podsumowując skarżący wskazał, że Komendantowi Miejskiemu Policji w Płocku należy zarzucić bezczynność, bowiem w prawnie przewidzianym terminie 14 dni nie udostępnił informacji publicznej.

W odpowiedzi skarżony organ wniósł o jej odrzucenie jako niezasadnej. Wskazał przy tym, że jego zdaniem informacje, o które zwrócił się skarżący, nie mają charakteru informacji publicznej, co wywodził z art. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Ponadto podniósł, że biorąc pod uwagę, iż zgłoszenie telefoniczne może zawierać dane osobowe, chociażby zgłaszającego, udostępnienie podlega ograniczeniu na mocy ustawy o dostępie do informacji publicznej. Komendant Miejski Policji w Płocku wskazał, że zarzut bezczynności jest chybiony, gdyż odpowiedź o odmowie udostępnienia informacji została doręczona niezwłocznie. Organ podtrzymał stanowisko, że wyłącznie uprawnionym do uzyskania informacji jest Sąd Rejonowy w Płocku.

W dniu 21 września 2011 r. skarżący zajął stanowisko odnośnie postulatu Komendanta Miejskiego Policji w Płocku, że skarga zasługuje na odrzucenie. W piśmie procesowym stwierdził, że nie zachodzą podstawy z art. 58 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, aby skargę odrzucić.

Na dzień 29 listopada 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyznaczył rozprawę, na którą ze stron postępowania stawił się tylko skarżący. Podtrzymał on stanowisko wyrażone w skardze. Odniósł się do odpowiedzi na skargę. Wskazał, że Komendant Miejski Policji w Płocku błędnie odczytał jego wniosek, bowiem z odpowiedzi wynika, iż skarżący domagał się udostępnienia nagrania, co nie jest prawdą. Ponadto stwierdził, że do udzielenia odpowiedzi na wniosek z dnia 22 sierpnia 2011 r. nie jest konieczne odsłuchanie rejestratora nagrań, a jedynie odszukanie dokumentacji zgłoszenia w książce przebiegu służby uregulowanej zarządzeniem nr 1173 Komendanta Głównego Policji z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie organizacji służby dyżurnej w jednostkach organizacyjnych Policji. Skarżący wskazał, że wbrew stanowisku Komendanta, ustawa o ochronie danych osobowych nie stoi na przeszkodzie udostępnieniu informacji publicznej, gdyż nie reguluje ona procedury udostępniania informacji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok zobowiązujący Komendanta Miejskiego Policji w Płocku do rozpoznania wniosku z dnia 22 sierpnia 2011 r. w terminie 14 dni oraz zasądził od Komendanta zwrot kosztów postępowania.
Przewodniczący składu orzekającego i zarazem sprawozdawca Sędzia Stanisław Marek Pietras w ustnych powodach wyroku stwierdził: „Sąd nie podziela stanowiska organu, że sprawa ma charakter indywidualny. W odpowiedzi na skargę organ nie wskazał, z jakiego to powodu informacja miałaby charakter indywidualny, a zadaniem Sądu nie jest domyślać się, a orzekać na podstawie materiału, który został zgromadzony w sprawie. To po pierwsze. A zatem, informacja żądana przez skarżącego, włącznie z opinią ma charakter informacji publicznej.”.

sygn. akt. II SAB/Wa 319/11