Informacja publiczna – zasada jawności działania rady gminy

Naczelny Sąd Administracyjny oddział zamiejscowy w Łodzi w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 maja 1997 r.  (sygn. akt II SA/Łd 1048-1049/96) wskazał m. in. na gruncie art. 61 Konstytucji, iż „Z powołanego przepisu wynika ustawowy obowiązek gminy nie tylko prowadzenia zbioru przepisów gminnych, ale także udostępniania ich na każde żądanie obywatela, w godzinach pracy urzędu. W tej sytuacji odmowa udostępnienia treści uchwał rady gminy z uwagi na uznawanie, że dla zaznajomienia się z uchwałami wystarczy samo ich ogłoszenie na tablicy ogłoszeń – narusza prawo. Taki kierunek wykładni znajduje potwierdzenie w przepisach Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Zgodnie z art. 61 nowej Konstytucji obywatel ma bowiem prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu. Skarżący próbował zapoznać się z treścią uchwał poprzez wgląd do protokołów sesji. Sąd rozpoznający sprawę niniejszą uznaje, że granice prawa mieszkańców do uzyskiwania informacji poprzez wgląd do protokołów sesji wyznaczają przede wszystkim przepisy ustawy o tajemnicy państwowej i służbowej. Nie ma racjonalnych i prawnych podstaw odmowy udostępnienia zainteresowanym osobom protokołów z jawnej sesji rady gminy, przeciwnie – rola mieszkańców gminy jako jej najwyższej władzy sprawia, że materiały obrad sesji powinny być udostępnione. Mieszkańcy, aby móc racjonalnie podejmować decyzje, np. wyborcze, w sprawach samoopodatkowania czy odwołania rady przed upływem kadencji, muszą znać działalność organów gminy w różnych jej aspektach. Realizacji tych uprawnień służy najpełniej prawo do uzyskiwania informacji o przebiegu sesji i treści podjętych na niej uchwał. Prawo wglądu do protokołów sesji nie jest jeszcze obecnie uregulowane ustawowo, a realizacja żądania udostępnienia treści uchwał może nastąpić poprzez udostępnienie zbioru przepisów gminnych. Zważywszy, że prowadzenie zbioru przepisów gminnych do powszechnego wglądu jest ustawowym obowiązkiem urzędu gminy odmowa udostępnienia treści uchwał oznacza niewykonanie nakazanych prawem czynności.”