W czerwcu 2013 r. głośno było w mediach o konieczności zwiększenia transparentności wydatków partii politycznych. Postanowiliśmy przypomnieć, że partie polityczne są wymienione w ustawie o dostępie do informacji publicznej i już od dawna muszą pokazywać swoje finanse.
Nie chcieliśmy uzyskiwać informacji z Państwowej Komisji Wyborczej, ale właśnie bezpośrednio od każdej partii politycznej, czyli u źródła. Wydawało nam się, że będzie to wyłącznie edukacyjne działanie, pokazujące, że można po prostu zapytać konkretną partię np. o fakturę, co wyniak z ustawy o dostępie do informacji publicznej i art. 61 Konstytucji RP. Wysłaliśmy do każdej partii politycznej dwa wnioski o udostępnienie informacji publicznej. Pierwszy wniosek dotyczył udostępnienia faktur, a drugi faktur i umów na badania opinii publicznej.
W terminie wskazanym w art. 13 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej (niezwłocznie do 14 dni) odpowiedziały na nasz wniosek tylko dwie partie polityczne – PiS i PO. Odpowiedzi obu partii były dosyć zgodne, że w Polsce nie można pytać partii politycznych o wydatki.
Przypominamy, iż w sprawie ze skargi Fundacji Instytut Myśli Obywatelskiej im. Stańczyka, w której nasze stowarzyszenie pomagało, w czerwcu 2013 r. Naczelny Sąd Administracyjny zajmował się problemem udostępniania informacji publicznej przez partie polityczne – wyrok NSA z 27 czerwca 2013 r., sygn. akt I OSK 513/13:
Na wstępie wskazać należy, że ustawodawca obowiązek udostępnienia informacji publicznej przez partie polityczne zawarł w art. 4 ust. 2 u.d.i.p.
Przepis art. 1 ustawy wprowadza ogólną zasadę uznającą każdą informację o sprawach publicznych za informację publiczną podlegającą udostępnieniu w trybie przewidzianym ustawą.
Natomiast art. 6 u.d.i.p. wymienia niektóre kategorie informacji publicznej podlegającej udostępnieniu, nie tworząc zamkniętego katalogu, a tym samym legalnej definicji tego pojęcia. Przepis art. 6 ust. 1ustawy wymienia rodzaje spraw, jakich mogą dotyczyć informacje o charakterze informacji publicznych, na co wskazuje zwrot „w szczególności”. W judykaturze i doktrynie utrwalił się pogląd, że informacją publiczną będzie każda wiadomość wytworzona lub odnosząca się do władz publicznych, a także odnosząca się do innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne w zakresie wykonywania przez nie zadań w zakresie władzy publicznej. Nie budzi wątpliwości, że partia […] spełnia funkcje publiczne. Z tego względu, żądana przez skarżące kasacyjnie stowarzyszenie, informacja spełnia warunki informacji publicznej, dotyczy bowiem działania partii politycznej wykonującej funkcje publiczne.
Również nie ma wątpliwości, iż faktury stanowią informację publiczną, np. wyrok NSA z 3 stycznia 2012 r., sygn. akt I OSK 2157/11: A zatem domaganie się dostępu do tego rodzaju dokumentu [faktur i rachunków], jest w pełni uprawnione na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Faktury i rachunki te, chociaż nie zostały wytworzone przez organ zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej, to jednak się do niego bezpośrednio odnoszą, stanowiąc podstawę do zmniejszania jego aktywów, a zatem podlegają udostępnianiu w trybie art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f) w zw. z art. 4 ust. 1 pkt 1) wyżej wskazanej ustawy.
Dlatego też złożyliśmy 10 skarg do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na bezczynność 5 partii politycznych – każdą partia dostała dwie skargi, jedną w związku z nieudostępnieniem faktur; drugą w związku z nieudostępnieniem umów.
Jeszcze większe nasze zdziwienie wywołały odpowiedzi na skargi. Poniżej cytujemy ciekawsze części z trzech odpowiedzi:
SLD – odpowiedź z 24 lipca 2013 r. na skargę.
Przedmiotowy wniosek został wysłany mailem na adres mail rzecznik@sld.org.pl we wniosku nie oznaczono podmiotu do którego jest kierowany. Wniosek nie został opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu (zgodnie z regulacją u.p.e.), nie zawiera wskazania podstawy prawnej, zgody na przetwarzanie danych. Wobec braków formalnych należy stwierdzić, iż wniosek nie został skutecznie złożony, wobec czego przedmiotowa skarga winna ulec odrzuceniu.
Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury żądane przez Skarżącego w ramach wniosku z dnia 19 czerwca 2013 r. dokumenty w postaci faktur nie stanowią kategorii dokumentów urzędowych ani nie zawierają komunikatów w sprawach publicznych. Z uwagi na powyższe- w tym zwłaszcza fakt, iż nie niosą w swej treści informacji publicznej albowiem są informacjami całkowicie niezwiązanymi z wykonywaniem funkcji publicznych, nie są objęte zakresem ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Nadto, w oparciu o utartą linię orzeczniczą sądów administracyjnych, zgodnie z którą prawo dostępu do informacji publicznej nie ma charakteru absolutnego, podkreślenia wymaga również fakt, iż ustawa o dostępie do informacji publicznej nie może być środkiem wykorzystywania jej w celu występowania z wnioskiem o udzielenie każdej informacji, co wyraźnie podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w Postanowieniu z dnia 19 stycznia 2011 r., sygn. akt I OSK 8/11.
Pobierz pełną odpowiedź na skargę.
PO – odpowiedź z 5 sierpnia 2013 r. na skargę.
Tym samym, podmiot wskazany w art. 4 przywołanej ustawy będzie obowiązany do udostępnienia posiadanych przez siebie informacji tylko i wyłącznie pod warunkiem, że dane te są „informacją publiczną” w rozumieniu ustawy. Jak podnosi się w doktrynie, przy usiłowaniu zdekodowania wskazanego pojęcia posłużyć należy się przepisami art. 1 oraz art. 6 przedmiotowej ustawy. W myśl art. 1 informacją publiczną jest „każda informacja o sprawach publicznych”. Wprawdzie brak jest definicji legalnej – zarówno w omawianej ustawie, jak i w systemie prawa – „sprawy publicznej”, jednakże już w oparciu o definicje słownikowe oraz znaczenie potoczne powyższego sformułowania wysnuć można dość jednoznaczny wniosek, iż koszty usług czy towarów ponoszonych przez partię polityczną i sfinansowanych w całości ze środków własnych tej partii w żadnym wypadku nie są „sprawą publiczną”.
Pobierz pełną odpowiedź na skargę.
PIS – odpowiedź z 1 sierpnia 2013 r. na skargę.
Skarga Sieci Obywatelskiej – Watchdog Polska na bezczynność Prawa i Sprawiedliwości w przedmiocie nieudostępnienia w terminie faktur jakie zostały opłacone przez partię Prawo i Sprawiedliwość w miesiącach styczeń i luty 2013 r. (z dnia 7 lipca 2013 r.) powinna zostać przez Sąd odrzucona jako niedopuszczalna. Powyższe wynika z tego, że przed jej wniesieniem do Sądu skarżący nie wyczerpał środków zaskarżenia – nie wezwał partii Prawo i Sprawiedliwość do usunięcia naruszenia prawa w trybie art. 52 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W tym miejscu warto przytoczyć jedno z orzeczeń sądowo-administracyjnych, które dotyczy przedmiotowej kwestii:
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27 maja 2004 r., II SAB/Op 1/04, ONSAiWSA 2005/2/33
W odniesieniu do udostępniania informacji publicznej na wniosek /art. 10 ust. 2 oraz art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej – Dz.U. nr 112 poz. 1198 ze zm./ wyczerpanie środków zaskarżenia zachodzi zarówno wtedy, gdy wnioskodawca przed wniesieniem skargi do sądu administracyjnego złożył zażalenie w trybie art. 37 par. 1 Kpa, wymagane w odniesieniu do skarg na bezczynność polegającą na niewydaniu decyzji, jak i wtedy, gdy wnioskodawca wezwał organ do usunięcia naruszenia prawa, co jest wymagane przy bezczynności organu w zakresie czynności materialno-technicznych /art. 52 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. nr 153 poz. 1270/.
Pobierz pełną odpowiedź na skargę.
Zarówno sposób wykonania i niewykonania naszych wniosków oraz formułowane twierdzenia w odpowiedziach na skargi skłoniły nas do złożenia zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 23 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Nie może być tak, że teraz przez kilka lat będziemy prowadzili sprawy przed sądami administracyjnymi. Finanse partii politycznych są jawne i próba utrudniania realizacji tej zasady wymaga napiętnowania.
Pobierz przykładowe zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa.
Dodatkowo w stosunku do Polskiego Stronnictwa Ludowego skierowaliśmy do WSA w Warszawie wniosek o ukaranie grzywną za brak przekazania naszej skargi do sądu.
Chcesz, aby Twoje prawa były chronione, a politycy mądrze wydawali Twoje pieniądze?
Wspieraj nas lub włącz się w nasze działania
Komentarze 0
Dodaj komentarz