Informacje publiczne w ogólnodostępnych źródłach – Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)

Galopująca informatyzacja niemal każdej dziedziny życia sprawia, że dysponujemy narzędziami, które jeszcze kilkanaście lat temu były poza zasięgiem obywateli. Dzięki dostępowi do Internetu możemy uzyskać dostęp do ogromnej ilości informacji wszędzie i w każdym momencie — bez konieczności ubiegania się o udostępnienie interesujących nas danych. Ten poradnik stanowi pierwszą część cyklu o ogólnodostępnych źródłach informacji. W pierwszej kolejności warto pochylić się nad Krajowym Rejestrem Sądowym (dalej: KRS).

Garść teorii

Konstytucyjne prawo do informacji z art. 61 ustawy zasadniczej znajduje swoje uszczegółowienie w ustawie z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (u.d.i.p.). Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy, każdemu przysługuje prawo dostępu do informacji. Warto jednak pamiętać, że prawo to nie jest absolutne i ustawa przewiduje kilka wyjątków od powszechnego dostępu do informacji. Jeden z nich zawarty jest w art. 1 ust. 2 u.d.i.p., zgodnie z którym przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji.

W swoim orzecznictwie sądy konsekwentnie wskazują, że „tryb u.d.i.p.-owy” udostępniania informacji nie znajduje zastosowania wówczas, gdy inne ustawy przewidują odmienne zasady uzyskiwania dostępu do interesujących nas danych. Z tej przyczyny, zanim zdecydujemy się na złożenie wniosku o dostęp do informacji w trybie u.d.i.p., warto w pierwszej kolejności rozeznać się, czy inne przepisy nie regulują dostępu do tej konkretnej informacji w sposób odmienny. Ma to bardzo duże znaczenie praktyczne – jeżeli organ odmówi udostępnienia informacji w „trybie u.d.i.p.-owym”, wskazując, że informację tę można uzyskać na podstawie odrębnych przepisów, to niemożliwe będzie skuteczne zaskarżenie takiego rozstrzygnięcia organu, gdyż będzie ono w pełni prawidłowe i odpowiadające prawu.

Jednym z przykładów sytuacji, gdy odrębne przepisy w sposób odmienny regulują dostęp do informacji, jest ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (u.k.r.s.) oraz ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (u.r.).

Czym jest KRS i jakie informacje zawiera?

Pokrótce można wyjaśnić, że Krajowy Rejestr Sądowy jest scentralizowaną, informatyczną bazą danych składającą się z trzech osobnych rejestrów: rejestru przedsiębiorców, rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, rejestru dłużników niewypłacalnych.

KRS zawiera zatem nie tylko rejestr przedsiębiorców, ale również innych organizacji, jak na przykład stowarzyszeń. Jeżeli natomiast chodzi o przedsiębiorców, trzeba wyraźnie zaznaczyć, że nie każdy z nich będzie wpisany do KRS — niektóre formy prowadzenia działalności gospodarczej znaleźć można w innych wykazach (np. jednoosobowe działalności gospodarcze można odszukać w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, w skrócie CEIDG).

Stosownie do art. 36 u.k.r.s., w KRS można odszukać informacje dotyczące między innymi:

• spółek jawnych,
• spółek partnerskich,
• spółek komandytowych,
• spółek komandytowo-akcyjnych,
• spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
• spółek akcyjnych i prostych spółek akcyjnych.

KRS, co wynika z art. 38 i n. u.k.r.s., zawiera szereg cennych informacji dotyczących przedsiębiorców wpisanych do rejestru. Między innymi w KRS natrafić można na informacje dotyczące siedziby podmiotu, adresu korespondencyjnego, członków zarządu, sposobu reprezentacji czy kapitału zakładowego. Zgodnie natomiast z art. 69 u.r., w KRS publikuje się także sprawozdania finansowe podmiotów wpisanych do tego rejestru.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 i 2 u.k.r.s., KRS jest rejestrem jawnym i każdy ma dostęp do danych w nim zawartych za pośrednictwem Centralnej Informacji. Aby uzyskać dostęp do tych informacji, najlepiej posłużyć się numerem KRS danego podmiotu. Jest to indywidualny numer każdego podmiotu wpisanego do rejestru, który pozwala odróżnić go od innych podmiotów. Często numer KRS odnaleźć można na przykład na stronie internetowej (w regulaminie czy polityce prywatności) lub na fakturze czy paragonie.

Jak obsługuje się KRS przez Internet?

Rejestr dostępny jest pod adresem https://ekrs.ms.gov.pl/. Po wejściu na tę stronę pojawiają się 4 opcje do wyboru.

Oznaczona na czerwono opcja „Wyszukiwarka KRS” pozwala przeglądać ogólne informacje o podmiotach znajdujących się w rejestrze. Dokumenty finansowe, w tym sprawozdania, znajdują się natomiast pod oznaczoną na zielono opcją „Przeglądarka dokumentów finansowych”. Przejdźmy przez obie te opcje.

Po wybraniu oznaczonej na czerwono wyszukiwarki wyświetli się opcja wyszukiwania podmiotów. Choć w celu odnalezienie interesującego nas przedsiębiorcy lub organizacji posłużyć możemy się wieloma danymi, najwygodniej wybrać numer KRS. Wtedy wyświetli się tylko jeden podmiot; w przypadku wpisywania nazwy może okazać się, że w rejestrze znajdują się także inne podmioty o nazwach bardzo podobnych. Pamiętajmy, aby zaznaczyć, z którego rejestru chcemy uzyskać dane!

Po wybraniu opcji „Szukaj”, wyświetla się lista odnalezionych podmiotów. Na naszym przykładzie widać, że skutecznie udało nam się wyszukać Stowarzyszenie SOWP. Jeżeli chcemy poznać więcej szczegółów odnośnie tego podmiotu, powinniśmy wybrać opcję „Wyświetl” w kolumnie „Dane szczegółowe”.

Po wybraniu tej opcji, wyświetlają się szczegółowe dane odnośnie interesującego nas podmiotu. Co więcej, na samym dole znajdują się dwa przyciski pozwalające pobrać te informacje w przystępnym formacie PDF. Odpis informacji pełnych zawierać będzie nie tylko aktualne dane, ale dodatkowo również wszystkie zmiany w podmiocie, jakie zdarzały się na przestrzeni jego istnienia.

Powróćmy na stronę główną portalu i wybierzmy oznaczoną na zielono opcję „Przeglądarka dokumentów finansowych”. Po jej kliknięciu, wyświetli się pole na wpisanie numeru KRS.

Po wpisaniu numeru interesującego nas podmiotu, wyświetla się lista dostępnych dokumentów. Na naszym przykładzie wpisaliśmy ponownie numer KRS Stowarzyszenia SOWP. Po wybraniu opcji „Pokaż szczegóły” w kolumnie „Akcje”, pojawi się nowe okienko, gdzie będziemy mieli możliwość pobrania interesującego nas dokumentu.

Podsumowanie

Wiele cennych informacji dotyczących podmiotów wpisanych do KRS, w tym spółek skarbu państwa lub spółek komunalnych, możemy uzyskać samodzielnie przez Internet poprzez przeglądarkę dostępną pod adresem https://ekrs.ms.gov.pl/. Pamiętajmy, że dokumenty udostępnione w KRS nie podlegają udostępnieniu na podstawie przepisów u.d.i.p.