Powraca temat cenników za udostępnienie informacji publicznej

Dostęp do informacji publicznej opiera się na prostym, podstawowym założeniu – ma być co do zasady bezpłatny. Dlaczego zatem organy lokalne wydają zarządzenia ustalające cenniki (stawki) za udostępnienie informacji?

Zarówno WSA, jak i NSA w swoich orzeczeniach jednoznacznie potwierdzają: zasadą prawa do informacji jest jej bezpłatność. Co prawda w ustawie o dostępie do informacji publicznej dopuszcza się wyjątek od tej reguły (art. 15 ustawy), natomiast każde wyznaczenie opłaty wymaga rozważenia indywidualnych okoliczności sprawy.

O braku możliwości ustalania ,,z góry’’ stawek za udostępnienie informacji zapominają najwyraźniej urzędy gmin, miast. Na przestrzeni ostatnich kilku miesięcy otrzymaliśmy sygnały o istnieniu zarządzeń, w których ustalono nie tylko koszt kserokopii oraz skanu dokumentu, ale również dodatkowej pracy pracownika (w godzinach nadliczbowych), a nawet przekazania wiadomości drogą elektroniczną.

Niestety w większości spraw, po wniesieniu pism do poszczególnych Wojewodów, nie dopatrzyli się oni naruszenia prawa. W rezultacie, mimo oczywistej niezgodności z przepisami ustawy, sporne akty wciąż wykorzystywane są do wyznaczania niezasadnych, a niejednokrotnie zawyżonych cen za przygotowanie informacji.

Nie oznacza to, że się poddaliśmy. Sprawy finalnie trafią do oceny WSA, natomiast w międzyczasie postanowiliśmy zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o podjęcie działań w tym zakresie.

Jako uzasadnienie wskazaliśmy:

Z wymienionych przepisów wynika, iż – co do zasady – dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny, a wszelkie odstępstwa mogą mieć charakter wyjątkowy. Dodatkowo, określenie koniecznych do ustalenia kosztów dodatkowych przy udzieleniu informacji publicznej zależy w każdym przypadku od konkretnego stanu faktycznego, oszacowanego w sposób indywidualny. Co za tym idzie, ustalenie w Zarządzeniu odgórnie cen za udostępnienie informacji publicznej powoduje, iż koszty kserokopii, skanu, faksu, we wszystkich sprawach stają się kosztami dodatkowymi, za które każdy Wnioskodawca musi zapłacić niezależnie od przedmiotu sprawy.