Rachunki do umów cywilno-prawnych – informacja publiczna

Nie ulega wątpliwości, iż umowy zawierane przez np. urzędy gmin są informacją publiczną. Jednak czy rachunki sporządzone do umów powinny być udostępniane?

Z takim zagadnieniem musiał poradzić sobie jeden z Burmistrzów, Samorządowe Kolegium Odwoławcze i następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny. Sąd odwołał się bezpośrednio do art. 61 Konstytucji i stwierdził, iż rachunki sporządzane przez osoby trzecie do umów zawieranych przez urząd gminy są informacją publiczną. W uzasadnieniu wyroku z dnia 11 września 2009 r. WSA w Olsztynie (sygn. akt II SA/Ol 713/09) wskazał m.in.:

„Stosownie do art. 1 ust. 1 u.d.i.p., informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych. W art. 6 u.d.i.p. ustawodawca zawarł przykładowy katalog informacji i dokumentów, które stanowią informację publiczną. Przy interpretacji wskazanych przepisów nie można pomijać, że prawo do uzyskania informacji publicznej wynika przede wszystkim z Konstytucji. W art. 61 ust. 1 Konstytucji przewidziano, że obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. W ust. 2 tego artykułu wskazano zaś, że prawo do uzyskiwania informacji obejmuje m.in. dostęp do dokumentów. Przy czym podkreślenia wymaga, że Konstytucja nie zastrzega, że dostęp ten dotyczy wyłącznie dokumentów urzędowych.

Wskazać należy, że ratio legis normy zawartej w art. 61 Konstytucji i w ustawie o dostępie do informacji publicznej wynika z zasady udziału obywateli w życiu publicznym
i sprawowania społecznej kontroli. W celu realizacji tej zasady obywatel ma prawo do uzyskania wiedzy o sprawach publicznych. Prawo to dotyczy informacji warunkujących świadomy i racjonalny udział obywateli w życiu publicznym, łącznie z podejmowaniemw tym zakresie decyzji w zakresie realizacji zasady zwierzchnictwa narodu lub ułatwieniem sprawowania społecznej kontroli nad procesami sprawowania władzy (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 8 października 2008 r., sygn. akt IV SAB/Po 14/08, LEX nr 509779 i powołana tam literatura).

Wobec powyższego, skoro informacja publiczna dotyczy spraw publicznych, w szczególności zaś majątku publicznego i gospodarki finansowej prowadzonej przez organy samorządu terytorialnego, to wynagrodzenie za wykonane na rzecz tego organu czynności mieści się w definicji informacji publicznej, w szczególności w art. 6 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. Z naruszeniem zatem art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 pkt 1 i art. 16 ust. 1 u.d.i.p. odmówiono skarżącemu udostępnienia rachunków wystawionych przez zleceniobiorcę.

Fakt, że rachunki wystawione zostały przez podmiot prywatny, wobec czego nie stanowią dokumentów urzędowych, nie oznacza, że dokumenty te nie podlegają przepisom u.d.i.p. Podkreślić należy, że informacja publiczna obejmuje swoim znaczeniem znacznie szerszy zakres pojęciowy niż dokumenty urzędowe. Wobec tego nie można zawężać tego pojęcia i utożsamiać dostępu do informacji publicznej z dostępem do dokumentów urzędowych. Należy bowiem podkreślić, że ograniczenie dostępu do informacji publicznej może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa (art. 61 ust. 3 Konstytucji). Tak więc organ władzy publicznej może i powinien odmówić dostępu do informacji publicznej tylko wtedy, gdy dotyczy ona wartości ustawowo chronionych. ”

Wraca dyskusja, która pojawiła się na forum SLLGO (Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska) z jakiego prawa korzystamy żądając np. umów i gdzie zostało ono zapisane.