Anonimizacja a prawo człowieka do informacji

Pewne stowarzyszenie zwróciło się do międzygminnego schroniska dla zwierząt z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, zadając różne pytania dotyczące wykonywania umowy na prowadzenie tego schroniska.   

Przedsiębiorca prowadzący schronisko co prawda udostępnił część informacji i dokumentów, ale jednocześnie dokonał ich anonimizacji. Zakryto m.in. dane przewoźników i nabywców znajdujące się na fakturach oraz numery czipów znajdujące się w rejestrach.

Nieusatysfakcjonowane odpowiedzią stowarzyszenie skierowało skargę na bezczynność do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, który następnie wydał korzystny dla niego wyrok o sygn. akt IV SAB/Po 103/22 (nieopublikowany). Sąd uznał, że anonimizacja niektórych danych nastąpiła bez poszanowania prawa, ponieważ nie było podstaw do zakrycia danych wykonawców, z którymi schronisko zawierało umowy, podobnie jak nieuzasadnione było zamazywanie numerów czipów i dat adopcji zwierząt. WSA stwierdził, że tak daleko posunięta anonimizacja przestaje być jedynie czynnością zmierzającą do zakrycia danych osobowych, a jeśli miałaby oznaczać ograniczenie prawa do informacji ze względu na ochronę prywatności osoby fizycznej, to schronisko musiałoby wydać odmowną decyzję administracyjną. 

Z powyższym stanowiskiem nie zgodziło się schronisko, kierując sprawę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wyrokiem z 31 stycznia 2024 r. o sygn. akt III OSK 169/23 Sąd oddalił jednak skargę kasacyjną, potwierdzając raz jeszcze, że podstawowe dane kontrahentów i osób współpracujących z organami władzy publicznej nie mogą korzystać z ochrony prywatności. W tym kontekście NSA podkreślił też wagę prawa do informacji jako jednego z podstawowych praw człowieka:

Dostęp do informacji publicznej jest ważnym elementem faktycznego funkcjonowania demokracji jako ustroju, w którym obywatele mają realny wpływ na sprawy publiczne i rzeczywiście kontrolują podmioty publiczne. Prawo to wywodzi się ze statuowanego w art. 19 ust. 2 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz art. 10 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności prawa do poszukiwania i rozpowszechniania informacji, jest więc jednym z podstawowych praw człowieka. Prawo to może być zatem ograniczone tylko w wyjątkowych wypadkach. Kontrola społeczna, prawo do wpływu na działanie podmiotów publicznych wiąże się przede wszystkim z kontrolą wydatkowania publicznych środków. Dlatego też w sprawach, w których osoby fizyczne otrzymują korzyści pochodzące ze środków publicznych na prowadzenie działalności, wartość, jaką jest ochrona danych osobowych powinna ustąpić przed interesem społecznym zmierzającym do kontrolowania, czy i jak środki publiczne zostały wydatkowane.