Celowe przedłużanie postępowania o udostępnienie informacji publicznej

Wnioskodawca zwrócił się do Starosty Namysłowskiego z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej nagród przyznanych w latach 2019-2020 wymienionym naczelnikom wydziałów starostwa.

Ze względu na niesatysfakcjonującą odpowiedź organu, sprawa trafiła do sądu administracyjnego, docierając do NSA, który wydał korzystny dla wnioskodawcy wyrok z 17 maja 2023 r. o sygn. akt III OSK 287/22.

Sprawa nie zakończyła się jednak na tym etapie, ponieważ po wyroku Starosta wydał decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej. Następnie wnioskodawca złożył odwołanie od tego rozstrzygnięcia, a Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu uchyliło je i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia Staroście.

Zamiast jednak załatwić sprawę merytorycznie, Starosta poinformował wnioskodawcę, że przedłuża termin na załatwienie wniosku z 10 marca 2021 r. do 25 września 2023 r. W tych okolicznościach do WSA w Opolu trafiła kolejna skarga na bezczynność organu.

W nieprawomocnym* wyroku z 14 grudnia 2023 r. o sygn. akt II SAB/Op 46/23 WSA w Opolu przychylił się do argumentów skarżącego (wnioskodawcy) i co prawda umorzył postępowanie (dlatego, że jeszcze przed wydaniem orzeczenia organ wydał kolejną decyzję o odmowie udostępnienia informacji), ale jednocześnie stwierdził, że Starosta dopuścił się bezczynności z rażącym naruszeniem prawa i wymierzył organowi grzywnę w wysokości 500 zł.

W uzasadnieniu wyroku znalazły się ciekawe wyjaśnienia Sądu na temat nieuzasadnionego przewlekania sprawy o udostępnienie informacji publicznej. W trakcie postępowania Starosta argumentował, że w przypadku dwóch osób, których dotyczył wniosek, informacja w ogóle nie mogła zostać udostępniona ze względu na ochronę ich prywatności, zaś w przypadku pozostałych naczelników organ musiał ustalić, czy ich stanowiska są powiązane z pełnieniem funkcji publicznych, a także musiał zwrócić się do tych osób z pytaniem, czy wyrażają zgodę na rezygnację z przysługującego im prawa do prywatności. Właśnie z tego względu termin na udostępnienie informacji został przesunięty.

WSA w Opolu nie dał się jednak zwieść argumentom Starosty:

W ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie postępowanie Starosty od samego początku wyraźnie nakierowane było na nieudzielenie bądź odsunięcie w czasie udzielenia żądanych informacji. W rozpoznawanej sprawie mamy bowiem do czynienia z sytuacją, w której organ za każdym razem jako powód niezałatwienia sprawy z wniosku skarżącego wskazywał konieczność rozważenia okoliczności z art. 5 ust. 2 u.d.i.p. Natomiast jak wynika z wyroków wydanych w sprawie skarżącego dotyczącej wniosku z dnia 10 marca 2021 r. oraz decyzji kasacyjnej SKO z dnia 20 lipca 2023 r., wytyczne co do dalszego postępowania nie wymagały przeprowadzenia żadnych skomplikowanych czynności dowodowych, a jedynie zajęcia stanowiska odnośnie ograniczeń wynikających z art. 5 ust. 2 u.d.i.p. Przy czym wyraźnego podkreślenia wymaga, że już w wyroku z dnia 14 października 2021 r. Sąd stwierdził, że skarżący domagał się informacji o osobach, które w strukturze organu – co do zasady – realizują nałożone na tę instytucję zadania publiczne. Działania tych osób mają wpływ na kształtowanie sytuacji prawnej innych podmiotów i występuje w nich element decyzyjności. To wszystko świadczy o tym, że złożony wniosek służył uzyskaniu wiedzy na temat sprawy publicznej, czyli sprawy związanej z działalnością i funkcjonowaniem Starostwa Powiatowego w Namysłowie, w tym informacji o osobach sprawujących w tym urzędzie określone funkcje. Kwestia wysokości i ilości pobieranych przez te osoby nagród oraz podstaw ich przyznania pozostaje zaś w związku z pełnioną funkcją. Dlatego, w ocenie Sądu orzekającego w sprawie II SAB/Op 48/21, organ – dokonując kwalifikacji informacji żądanych przez skarżącego – błędnie wyłożył przepisy przyjmując, że skoro niektórzy z wymienionych przez skarżącego naczelników nie wydają decyzji administracyjnych, to dane na temat składników ich wynagrodzenia nie posiadają waloru informacji publicznej. Stosownie do powyższego nie budzi żadnych wątpliwości Sądu, że Starosta dopuścił się bezczynności w zakresie udostępnienia informacji publicznej żądanej wnioskiem z dnia 10 marca 2021 r. Natomiast, w ocenie Sądu, podnoszona przez organ konieczność ustalenia okoliczności wynikających z art. 5 ust. 2 u.d.i.p. pozostaje bez wpływu na ustalenie, że w sprawie mamy do czynienia z obiektywnym stanem bezczynności podmiotu zobowiązanego do udzielenia informacji publicznej, polegającym na nieudzieleniu odpowiedzi wnioskodawcy w terminie określonym w przepisach u.d.i.p.

Sąd nie miał również wątpliwości, że bezczynność Starosty miała charakter rażącego naruszenia prawa:

Nie budzi wątpliwości Sądu, że taka sytuacja zaistniała w rozpoznawanej sprawie, ponieważ ponad 2,5 roczna zwłoka w rozpatrzeniu wniosku skarżącego o udostępnienie informacji publicznej, w obliczu tego, iż art. 13 u.d.i.p. zobowiązuje do udzielenia takiej informacji bez zbędnej zwłoki i jednocześnie ustanawia maksymalnie czternastodniowy termin na załatwienie sprawy, przybrała postać rażącego naruszenia prawa. Zdaniem Sądu oczywistym naruszeniem prawa jest lekceważenie przez organ ciążących na nim obowiązków wynikających z treści wyroków podjętych w sprawie oraz brak działań organu nakierowanych na terminowe zakończenie postępowania. Ponadto organ nie podejmował skutecznych czynności, które służyłyby załatwieniu wniosku w terminie. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że terminy załatwienia sprawy nie są terminami instrukcyjnymi i nie stanowią jedynie sugestii dla organu co do tego, w jakim terminie – w ocenie ustawodawcy – pożądane byłoby zakończenie postępowania administracyjnego. Niezastosowanie czy przekroczenie terminów określonych w u.d.i.p., zawsze stanowi naruszenie prawa, a zatem również może być oceniane w kategorii rażącego naruszenia prawa.

*UWAGA! Nieprawomocny wyrok oznacza, że jedna ze stron mogła zaskarżyć go, tj. wnieść skargę kasacyjną do NSA, a na dzień zamieszczenia tego artykułu nie opublikowano jeszcze ostatecznego wyroku.