Czy po zmianie przepisów zamówienia publiczne są dalej jawne?

Pewna spółka zwróciła się do władz szpitala z wnioskiem o udostępnienie informacji na temat rozbudowy budynku kuchni na potrzeby zakładu rehabilitacji i realizowanego w związku z tym zamówienia publicznego. Pytania dotyczyły m.in. umów zawartych z wykonawcą zamówienia oraz kosztorysów.

Dyrektor szpitala wydał decyzję o odmowie udostępnienia informacji, przyjmując, że wniosek dotyczył informacji przetworzonej. Z tym stanowiskiem nie zgodziła się jednak spółka, więc sprawa trafiła do WSA w Bydgoszczy, który uwzględnił jej skargę w wyroku z 23 lutego 2021 r. o sygn. akt II SA/Bd 878/20.

Obok wątku dotyczącego informacji przetworzonej, Sąd zwrócił uwagę także na inną istotną kwestię, mianowicie na zmiany w przepisach Prawa zamówień publicznych, które weszły w życie 1 stycznia 2021 r. Do tej pory przepisy ustawy były jednoznaczne. Wynikało z nich, że postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest jawne, podobnie jak jawna jest umowa udostępniana w trybie dostępu do informacji publicznej. W nowych przepisach przewidziano natomiast jawność postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, ale zabrakło przepisu potwierdzającego wprost jawność umów. Jeszcze przed wejściem w życie nowej regulacji pojawiały się więc pytania o jej właściwą interpretację: Jawność zamówień publicznych.

WSA w Bydgoszczy nie miał jednak żadnych wątpliwości i stwierdził, że żądane dokumenty stanowią informację publiczną, a zmiana przepisów Prawa zamówień publicznych nie ma znaczenia:

Oceniając aspekt przedmiotowy tzn. czy żądana informacja stanowi informację publiczną wskazać należy, że pojęcie informacji publicznej określone jest w art. 1 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych. Jako że skarżąca domagała się informacji w zakresie umów oraz aneksów do tych umów (a więc stanowiących ich integralną część) zawartych z wykonawcą zamówienia publicznego określonego we wniosku, wskazać należy, że zgodnie z art. 139 ust. 3 p.z.p. mowy są jawne i podlegają udostępnianiu na zasadach określonych w przepisach o dostępie do informacji publicznej. Z art. 8 ust. 1 tej ustawy wynika też, że postępowanie o udzielenie zamówienia jest jawne. Zgodnie zaś z art. 1 ust. 2 u.d.i.p. in principio przepisy ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi. Już treść art. 139 ust. 3 p.z.p. przesądza, że wniosek skarżącego dotyczył informacji publicznej i powinien zostać on rozpoznany w sposób pozytywny. Ponadto przemawia za tym strona podmiotowa i przedmiotowa aspektu żądanej informacji. Zauważyć jednocześnie wypada, że zgodnie z art. 5 ust. 2 u.d.i.p. zdanie pierwsze prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Możliwość ograniczenia prawa z powołaniem się na tajemnicę przedsiębiorcy wchodzi jednak w grę, gdy brak było wcześniejszego zastrzeżenia przez przedsiębiorcę, że informacje te mają ze względu na swój charakter, sposób zastosowania itp., szczególną wartość gospodarczą, co w konsekwencji ich ujawnienia mogłoby narazić takiego przedsiębiorcę na szkodę, podjęcie przez przedsiębiorcę niezbędnych działań w celu zachowania poufności takich informacji (treść dokumentacji), co następuje w momencie składania odpowiednich dokumentów (por.: wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 9 października 2019 r., sygn. akt V SA/Wr 502/13, dostępny na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl). Skoro żadnej z tych okoliczności organ nie podniósł, nie mogło to stanowić powodu uchylenia się, w drodze decyzji odmownej, od udostępnienia informacji publicznej, której status taki wprost potwierdza przepis art. 139 ust. 3 p.z.p.

Zauważyć też należy, że nie ma wpływu na powyższą ocenę zmiana stanu prawnego, jaka zaistniała z dniem 1 stycznia 2021 r., i która (wobec braku przepisów intertemporalnych) obowiązywać będzie organ rozpoznający wniosek ponownie. Aktualnie obowiązująca ustawa z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2019) nie zawiera przepisu odsyłającego do ustawy o dostępie do informacji publicznej. Nie zmienia to jednak faktu, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. d) u.d.i.p. informacją publiczną pozostaje informacja o majątku podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5, pochodzącym z zadysponowania majątkiem, o którym mowa w lit. a-c (tj. majątkiem Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych, innymi prawami majątkowymi przysługującymi państwu i jego długach, majątkiem jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządów zawodowych i gospodarczych oraz majątkiem osób prawnych samorządu terytorialnego, a także kas chorych – przyp. Sądu) oraz o pożytkach z tego majątku i jego obciążeniach. Gospodarka środkami publicznymi, z jakich niewątpliwie składa się majątek samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, jest również jawna zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 869). Samo postępowanie przetargowe, zgodnie z obowiązującym aktualnie art. 18 nowego p.z.p. jest jawne, stanowił o tym też art. 8 ust. 1 poprzedniej ustawy Prawo zamówień publicznych, pod rządami której działał organ rozpoznając wniosek skarżącej spółki.

Sprawa nie skończyła się na wspomnianym wyroku WSA w Bydgoszczy, ponieważ dyrektor szpitala wniósł skargę kasacyjną do NSA. Skarga ta została ostatecznie oddalona w wyroku z 20 października 2022 r. o sygn. akt III OSK 5668/21.

NSA potwierdził dotychczasowe stanowisko i podkreślił, że wnioskowane informacje nie wymagały przetworzenia:

Rację ma Sąd pierwszej instancji, twierdząc że wnioskowaną przez skarżącą Spółkę informację publiczną (w zakresie punktu 1 i 2) uznać należy za informację, do której udostępnienia nie było konieczne jej przetworzenie. Skarżąca wniosła bowiem o konkretne dokumenty w postaci umów i aneksów do nich. Ich udostępnienie nie wymagało ani wyodrębnienia określonych informacji prostych (dokumentów) ze zbioru informacji znajdujących się w posiadaniu podmiotu zobowiązanego, ani tym bardziej wytworzenia nowej informacji. Zasadnie też przyjął Sąd pierwszej instancji, że w przypadku sporządzenia kserokopii z istniejących, konkretnych dokumentów (umów z aneksami zawartych przy okazji konkretnego zamówienia publicznego) nie może być mowy o ponadnormatywnym zaangażowaniu zasobów organu.