Czy Prezes Rady Ministrów posiada informację o założeniach programu Polski Ład?

Pewna fundacja zapytała Prezesa Rady Ministrów w trybie dostępu do informacji publicznej o szczegóły programu Polski Ład, a dokładniej zadała pytania o punkt dotyczący ujednolicenia poboru składki zdrowotnej dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w stosunku do osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenie oraz poprosiła o odesłanie do dokumentów źródłowych i konsultacyjnych.

W odpowiedzi wskazano, że Prezes Rady Ministrów nie posiada wnioskowanych informacji, a właściwy w sprawie jest Minister Finansów.

Fundacja złożyła skargę na bezczynność, w której wykazywała, że w wypowiedziach prasowych (w komentarzach zamieszczanych w mediach społecznościowych oraz podczas konferencji prasowej z 15 maja 2021 r.) Prezes Rady Ministrów w sposób jednoznaczny odnosił się do kwestii zmian obejmujących wnioskowane informacje.

W wyroku z 5 października 2021 r. o sygn. akt II SAB/Wa 559/21 WSA w Warszawie uwzględnił skargę na bezczynność i potwierdził, że założenia Polskiego Ładu stanowią informację publiczną:

Zarówno Fundacja, jak i organ były też zgodne, iż przedmiot wniosku z […] maja 2021 r. stanowi informację publiczną. Pytania zawarte w tym wniosku dotyczą założeń „Polskiego Ładu”, czyli rządowego programu rozwoju i odbudowy polskiej gospodarki po skutkach pandemii COVID-19. Jak podano w Serwisie Rzeczypospolitej Polskiej gov.pl (https://www.gov.pl/web/polski-lad), jest to plan przewidziany na dekadę, na którego realizację zostanie przeznaczonych 72,4 mld zł rocznie (tyle wyniesie średni roczny koszt projektów – przy uwzględnieniu wzrostu inwestycji prywatnych) oraz 651 mld zł do 2030 r. (tyle wyniesie maksymalny koszt projektów do 2030 r. – przy uwzględnieniu wzrostu inwestycji prywatnych). Zatem bezsprzecznie objęte wnioskiem skarżącej pytania o szczegółowe kwestie odnoszące się do jednego z założeń (fundamentów) ww. programu, a mianowicie ujednolicenia poboru składki zdrowotnej dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w stosunku do osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia, są informacją o sprawach publicznych (vide art. 1 ust. 1 u.d.i.p.).

Sąd wyjaśnił dodatkowo, że źródłem informacji publicznej w wielu sytuacjach są nie tylko dokumenty, ale również wypowiedź osoby wchodzącej w skład organów władzy ustawodawczej lub wykonawczej, w tym ta nieutrwalona w oficjalnej formie, a pochodząca z konferencji prasowej lub innego spotkania, na którym dana osoba reprezentowała określony podmiot. WSA w Warszawie przypomniał jednocześnie, że podmiot, który twierdzi, że nie posiada informacji, powinien uwiarygodnić to twierdzenie:

Powiadomienie o nieposiadaniu żądanej informacji powinno zawierać dane pozwalające na ocenę rzetelności takiego twierdzenia. Gdyby przyjąć, że samo takie twierdzenie zwalnia od zarzutu bezczynności, wnioskodawca byłby faktycznie pozbawiony realnej ochrony (vide wyrok NSA z 24 listopada 2009 r., sygn. akt I OSK 851/09).

Sąd stwierdził, że Prezes Rady Ministrów nie uwiarygodnił, że nie posiada wnioskowanej informacji. Co więcej, WSA w Warszawie zasugerował, że organ powinien mieć wiedzę na temat pytań zadanych we wniosku:

Z powołanych przepisów ustrojowych, jak również komunikatów medialnych, na które powołała się Fundacja (tak w skardze, jak i poprzedzających skargę pismach kierowanych do Prezesa RM) oraz faktu przyjęcia rządowego programu rozwoju na najbliższych 10 lat „Polski Ład”, należy domniemywać, iż Prezes RM powinien posiadać wiedzę w przedmiocie szczegółowych założeń ww. programu. Skoro skarżony organ kieruje pracami Rady Ministrów i reprezentuje ją na zewnątrz, to uprawnionym jest przyjęcie, że wszelkie działania Rządu, w tym te, które są realizowane przy udziale podmiotów eksperckich przy Prezesie RM i powołanych do życia przez Radę Ministrów programów rządowych, są mu znane.

(…)

Mając powyższe wywody na względzie, należy stwierdzić, że Prezes RM powinien wyjaśnić dlaczego nie posiada informacji we wnioskowanym zakresie. Samo stwierdzenie, iż nie dysponuje wnioskowaną informacją (i odesłanie do Ministra Finansów) nie realizuje obowiązku informacyjnego w rozumieniu u.d.i.p.