Na czym polega prawidłowe wyznaczenie opłaty za udostępnienie informacji?

Wnioskodawca zwrócił się do organu jednostki samorządu zawodowego o informacje związane z przeprowadzeniem wyborów samorządu zawodowego. 

Organ w odpowiedzi poinformował wnioskodawcę, że udostępnienie wnioskowanej informacji będzie wiązało się z koniecznością poniesienia przez organ dodatkowych kosztów związanych z zebraniem, przeanalizowaniem oraz „wyciągnięciem” informacji z kilku tysięcy/kilkuset dokumentów, a następnie opracowaniem i usystematyzowaniem tak uzyskanych danych. Organ ocenił, że będzie to wymagało około 90 roboczogodzin, i te czynności będą musiały być wykonane w nadliczbowym czasie pracy pracowników. W rezultacie, w ocenie Organu, koszt udostępnienia informacji wyniesie 6708,74 zł.

Wnioskodawca nie zgodził się z tak wyliczoną opłatą i wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, który w nieprawomocnym* wyroku z dnia 28 lutego 2024 r. o sygn. akt II SA/Po 803/23 przychylił się do skargi.

W pierwszej kolejności sąd rozważył, czy skarga była w ogóle dopuszczalna i uznał, że nie powinna zostać odrzucona. Jak zauważył, ustalenie wysokości opłaty za udostępnienie informacji publicznej jest aktem/czynnością z zakresu administracji publicznej, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.) Tym samym stosuje się art. 53 § 2 p.p.s.a., zgodnie z którym jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4, wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności.

Odnosząc się zaś do samej prawidłowości naliczenia opłaty, sąd pokreślił:

Obciążenie opłatą ma zatem charakter uznaniowy, co nakłada na adresata wniosku o udostępnienie informacji dysponującego żądaną informacją publiczną obowiązek starannego rozważenia, czy w konkretnym wypadku opłatę tę należy wymierzyć, a jednocześnie wykazania, że w wyniku udostępnienia informacji publicznej w sposób zgodny z wnioskiem, poniesione zostały tzw. dodatkowe koszty. Jak również podkreśla się w orzecznictwie sądowym, w przypadku zadecydowania przez podmiot zobowiązany o ustaleniu opłaty na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, organ powinien wykazać zasadność przyjęcia wystąpienia tzw. kosztów dodatkowych.

W okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy pozostaje zwrócić uwagę, że ustalając stronie w piśmie z 16 listopada 2023 r. opłatę z tytułu udostępnienia informacji publicznej, organ ograniczył się jedynie do wskazania potencjalnych kosztów osobowych, tj. dodatkowego wynagrodzenia pracownika za ponadnormatywną pracę, którego koszt jednej godziny określono na 74,5416 zł brutto, zaś szacowany czas przygotowania informacji wskazanej we wniosku to 90 godziny pracy. Tak ustalona opłata mająca odpowiadać kosztom dodatkowym w podanym wyżej rozumieniu w istocie rzeczy nie poddaje się kontroli Sądu, albowiem w piśmie z 16 listopada 2023 r. organ nie zawarł żadnej dodatkowej argumentacji, która wspierałaby jego stanowisko co do tego, że koszty poniesione przez organ w związku z udostępnieniem informacji publicznej przekraczają normalne koszty funkcjonowania organu.  

Za takie uzasadnienie nie można uznać wyłącznie sformułowania „zgodnie z analizą dokonaną przez WIOA”. Z zaskarżonego aktu w żaden sposób nie wynika nie tylko ilość obliczonych godzin, ale również wysokość przyjętej stawki godzinowej . Jeżeli faktycznie organ dokonał analizy celem wyliczenia faktycznej ilości czasu potrzebnego do przygotowania wnioskowanej informacji to winien dać temu wyraz w zaskarżonym akcie. Natomiast samo odwołanie się do przeprowadzonej analizy w tym zakresie jest niewystarczające.

UWAGA! Nieprawomocny wyrok oznacza, że jedna ze stron mogła zaskarżyć go, tj. wnieść skargę kasacyjną do NSA, a na dzień zamieszczenia tego artykułu nie opublikowano jeszcze ostatecznego wyroku.