Odmowa z powodu “nadużycia prawa” musi nastąpić w formie decyzji administracyjnej

Mieszkaniec zawnioskował do prezydenta miasta o udostępnienie informacji publicznej dotyczącej wyników wewnętrznych kontroli w urzędzie. Prezydent – poprzez pismo podpisane przez dyrektora wydziału – odmówił udzielenia informacji, twierdząc, że wniosek służy prywatnym celom i nie dotyczy sprawy publicznej.

Wyrok WSA w Krakowie (II SAB/Kr 122/23, 26.10.2023):

• zobowiązał Prezydenta do rozpatrzenia wniosku w terminie 14 dni,
• stwierdził bezczynność organu, ale nie uznał jej za rażące naruszenie prawa,
• oddalił wniosek o wymierzenie grzywny prezydentowi.

Skargi kasacyjne:

• Prezydent zaskarżył całość wyroku, twierdząc, że żądane dane nie stanowią informacji publicznej, bo sprawa ma charakter prywatny.
• Wnioskodawca zaskarżył częściowo wyrok, zarzucając m.in. błędne uznanie, że bezczynność nie miała charakteru rażącego naruszenia prawa, oraz błędne pominięcie licznych istotnych okoliczności sprawy (np. uprzedzeń urzędnika).

Rozstrzygnięcie NSA (III OSK 1062/24, 15.05.2025):

1. Skarga kasacyjna prezydenta została oddalona:

   • NSA podtrzymał, że żądane informacje mają charakter informacji publicznej, niezależnie od celu ich użycia przez wnioskodawcę.

   • Ocena „interesu prywatnego” nie może być podstawą odmowy – każdy ma prawo do informacji publicznej (art. 2 ust. 1 i 2 u.d.i.p.).

   • Organ, jeśli uzna wniosek za nadużycie prawa, powinien wydać decyzję administracyjną, a nie zwykłe pismo – co tu nie miało miejsca.

   • Brak udostępnienia informacji lub wydania decyzji = bezczynność.

2. Skarga kasacyjna T.S. została uwzględniona częściowo:

   • NSA uchylił pkt II i III wyroku WSA (czyli część o braku rażącego naruszenia prawa i odmowie grzywny).

   • WSA w uzasadnieniu nie przeanalizował całości okoliczności sprawy, mimo że T.S. szczegółowo wskazywał m.in.:

     • personalne uprzedzenia urzędnika,

     • wykorzystanie danych osobowych bez podstawy prawnej,

     • brak decyzji administracyjnej,

     • odmiennie traktowane inne osoby.

   W konsekwencji, NSA nakazał ponowne rozpoznanie sprawy w zakresie oceny, czy bezczynność miała charakter rażącego naruszenia prawa, oraz czy należy nałożyć grzywnę.

Analizowanie wyroków wspiera National Endowment for Democracy.