Spółka prawa handlowego realizująca zadania publiczne jest zobowiązana do udostępniania informacji

Redaktor naczelny jednej z gazet wysłał do pewnej spółki wniosek o udostępnienie informacji, powołując się na prawo prasowe. Pytania dotyczyły m.in. działań zarządu w związku z zarzutami korupcyjnymi, informacji o umowach handlowych, zatrudnieniu konkretnej osoby oraz reakcji Spółki na prowadzone śledztwo prokuratorskie.

Spółka z jednej strony wskazała, że nie jest podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji, z drugiej odmówiła udostępnienia informacji, powołując się na:

• tajemnicę przedsiębiorstwa,
• tajemnicę śledztwa,
• ochronę prywatności pracowników.

Wnioskodawca zaskarżył decyzję spółki do WSA i sąd we Wrocławiu (IV SA/Wr 738/22) uchylił decyzję Spółki, uznając m.in., że:

• część żądanych informacji (dot. np. wartości umowy, sporu sądowego, kontraktów z firmą S.) ma charakter informacji publicznej;
• Spółka – mimo że jest spółką prawa handlowego – realizuje zadania publiczne (działa w sektorze strategicznym – energetycznym, paliwowym i wydobywczym), co czyni ją podmiotem zobowiązanym do udostępniania informacji publicznej;
• informacja o zatrudnieniu osoby z zarzutami korupcyjnymi również może podlegać udostępnieniu ze względu na ważny interes publiczny.

Spółki nieprzekonana argumentacja sądu pierwszej instancji i wciąż stojąc na stanowisku, że nie jest podmiotem zobowiązanym, złożyła skargę kasacyjną. 

NSA oddalił skargę kasacyjną w całości (III OSK 2113/23), podzielając argumentację WSA i wskazując:

• Spółka wykonuje zadania publiczne, a jej działalność jest powszechnie użyteczna i realizowana w interesie publicznym, co w świetle art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p. oznacza, że jest zobowiązana do udostępniania informacji publicznej.
• NSA potwierdził, że niektóre z pytań (np. o wartość umowy, liczbę umów, przedmiot sporu) dotyczą spraw publicznych.
• Nawet jeśli żądanie skierowano w trybie Prawa prasowego, to w przypadku informacji publicznych właściwy jest tryb u.d.i.p. (art. 3a Prawa prasowego).
• Tajemnica przedsiębiorstwa czy prywatność nie mogą być używane ogólnie i bez wykazania szczególnych przesłanek. Ich powołanie wymaga precyzyjnego uzasadnienia, czego Spółka nie zrobiła.

Ponadto Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że spółka nie może nie może jednostronnie uznać, że nie podlega u.d.i.p. tylko dlatego, że jest spółką prawa handlowego – decyduje charakter jej działalności i majątku. Wyrok potwierdza, że spółki prawa handlowego realizujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym są zobowiązane do udzielania informacji publicznej. Powoływanie się na tajemnicę przedsiębiorstwa lub prywatność musi być konkretne, uzasadnione i nie może służyć unikaniu transparentności.

NSA zwrócił również uwagę, że prawidłowe rozpoznanie trybu żądania informacji (u.d.i.p. vs Prawo prasowe) należy do podmiotu zobowiązanego – i błędne przyjęcie trybu nie zwalnia z obowiązku udostępnienia informacji publicznej.

Analizowanie wyroków wspiera National Endowment for Democracy.