Na szczęście skończyły się czasy, kiedy orzeczenia dyscyplinarne prokuratorów były tajne.
W obowiązującej do marca zeszłego roku ustawie o prokuraturze jawność postępowania dyscyplinarnego prokuratorów była co do zasady wyłączona:
Art. 76. 1. Postępowanie dyscyplinarne toczy się z wyłączeniem jawności. Na rozprawie mogą być obecni prokuratorzy i asesorzy pełniący czynności prokuratorskie.
2. Orzeczenie dyscyplinarne można podać do wiadomości publicznej po jego uprawomocnieniu się, na podstawie uchwały sądu dyscyplinarnego.
3. Protokolantem może być prokurator lub asesor wyznaczony przez przewodniczącego sądu dyscyplinarnego.
To rozwiązanie było krytykowane przez samo środowisko prawnicze:
Istniejący stan prawny w przepisach dotyczących prokuratorów jawi się jako anachroniczny i sprzeczny z zasadą transparentności życia publicznego i działania organów państwowych. Właściwa byłaby możliwość wprowadzenia przez sąd dyscyplinarny wyłączenia jawności postępowania dyscyplinarnego ze względu np. na konieczność ochrony tajemnicy postępowania przygotowawczego, innej prawnie chronionej tajemnicy, ze względu na bezpieczeństwo państwa, ważny interes prywatny.
Problem wyłączenia jawności postępowań dyscyplinarnych prokuratorów dostrzegał również Rzecznik Praw Obywatelskich (Wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Sprawiedliwości z 14 lutego 2013 r., znak RPO-603017-II/08/MW), na jego temat wypowiadał się kilkakrotnie NSA, który miał rozbieżne stanowiska.
Na przykład w wyroku z 25 marca 2014 r., I OSK 2340/13, wskazał:
W tym kontekście należy stwierdzić, że dostęp do akt postępowania dyscyplinarnego jest odrębną (autonomiczną) instytucją prawa procesowego, co do której ustawowo określono zakres osób mających możliwość dostępu do tego rodzaju akt. Celem tej regulacji jest przyznanie wyraźnie określonym uczestnikom postępowania prawa do zapoznania się z aktami sprawy w związku z realizacją przysługujących im w ramach danego postępowania praw procesowych. Przyjęcie, że strona postępowania, której interesów sprawa bezpośrednio dotyczy, uzyskuje dostęp do akt na innych, bardziej sformalizowanych zasadach, niż osoby działające na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej, byłoby naruszeniem zasady równości przewidzianej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.W konkluzji należy jeszcze raz podkreślić, że wnioskodawca żądając dostępu do poświadczonych kopii wszystkich dokumentów urzędowych dotyczących postępowania służbowego, nie domagał się udostępnienia informacji publicznej zawartej w aktach, lecz żądał w istocie dostępu do akt sprawy tego postępowania, co z kolei regulują odrębne przepisy szczególne. W tym stanie rzeczy za zasadne uznano naruszenie w zaskarżonym wyroku art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 pkt 4 lit „a” ustawy o dostępie do informacji publicznej. Uprawniało to Naczelny Sąd Administracyjny do zastosowania art. 188 p.p.s.a., zgodnie z którym, jeżeli nie ma naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a zachodzi jedynie naruszenie prawa materialnego, Naczelny Sąd Administracyjny może uchylić zaskarżone orzeczenie i rozpoznać skargę. W tym przypadku Sąd orzeka na podstawie stanu faktycznego przyjętego w zaskarżonym wyroku.
Swastyka symbolem szczęścia
Ostatni wyrok NSA w sprawie orzeczeń dyscyplinarnych, który uwzględniał obowiązującą do marca zeszłego roku ustawę o prokuraturze, dotyczył orzeczenia dyscyplinarnego w sprawie białostockiego prokuratora. Była to głośna sprawa umorzenia postępowanie dotyczącego propagowania faszyzmu, w której prokurator uznał, że swastyka to przecież w niektórych kulturach symbol szczęścia. Właśnie za to kontrowersyjne uzasadnienie umorzenia prokurator miał postępowanie dyscyplinarne, którego rozstrzygnięcie wiele osób chciało poznać. Przystąpiliśmy do tej sprawy na etapie postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym („Swastyka symbolem szczęścia” – powiedział prokurator), który uznał, iż zgodnie z przepisami obowiązującej ustawy o prokuraturze, postępowania dyscyplinarne prokuratorów i zapadające w nich orzeczenia pozostają niejawne i mogą być ujawnione tylko w szczególnych przypadkach. Złożyliśmy skargę kasacyjną do NSA, który stwierdził, że ma związane ręce, ponieważ wyrok WSA został wydany w czasie obowiązywania poprzedniej ustawy( I OSK 2591/15):
Zgodnie z przepisem art.76 ust 1 ustawy o prokuraturze z dnia 20 czerwca 1985 r. obowiązującym w dacie wydania wyroku przez Sąd Wojewódzki, postępowanie dyscyplinarne toczy się z wyłączeniem jawności, a orzeczenie dyscyplinarne można podać do wiadomości publicznej po jego uprawomocnieniu się, na podstawie uchwały sądu dyscyplinarnego. Zatem skonstatować należy, że prawdą jest w świetle powyższych unormowań istnienie innego niż określony w u.d.i.p. tryb dostępu, co tym samym jako lex specialis wyłącza stosowanie ustawy o dostępie do informacji publicznej.Naczelny Sąd Administracyjny dostrzega i podkreśla okoliczność zmiany stanu prawnego, bowiem aktualnie obowiązuje w miejsce ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r., w oparciu, o którą rozstrzygał Sąd I instancji ustawa Prawo o prokuraturze z dnia 28 stycznia 2016 r.( Dz.U.2016.177). Zgodnie z treścią art.148 § 1 prawa o prokuraturze postępowanie dyscyplinarne przed sądem dyscyplinarnym toczy się jawnie, a zgodnie z § 5 powyższego przepisu akta prawomocnie zakończonych postepowań dyscyplinarnych podlegają udostepnieniu na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Wobec takiego rozwiązania ustawodawczego zaspokojone zostały w znaczącej mierze wnioski de lege ferenda, które wskazywały na archaiczność i sprzeczność z transparentnością życia publicznego i działania organów władzy publicznej poprzedniej regulacji prawnej.
Ostatecznie, dzięki zmianie przepisów, udostępniono nam to orzeczenie dyscyplinarne.
Jak jest z jawnością postępowań dyscyplinarnych teraz
Prawo o prokuraturze w art. 148 stanowi:
§ 1. Postępowanie dyscyplinarne przed sądem dyscyplinarnym toczy się jawnie.
§ 2. Sąd dyscyplinarny może wyłączyć jawność postępowania dyscyplinarnego ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron, inny ważny interes prywatny lub ważny interes postępowania przygotowawczego.
§ 3. W razie wyłączenia jawności postępowania dyscyplinarnego orzeczenie ogłaszane jest jawnie.
§ 4. Orzeczenie dyscyplinarne można podać do wiadomości publicznej po jego uprawomocnieniu się, na podstawie uchwały sądu dyscyplinarnego podjętej z urzędu lub na wniosek strony, w sposób określony w uchwale, od której nie przysługuje odwołanie.
§ 5. Akta prawomocnie zakończonych postępowań dyscyplinarnych podlegają udostępnieniu na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.
Wnioskiem z 27 grudnia 2017 r. zwróciliśmy się do Prokuratury Krajowej o udostępnienie:
– skanów orzeczeń wraz z uzasadnieniami dyscyplinarnych wydanych przez odwoławczy sąd dyscyplinarny w roku 2017 – w przypadku wyłączenia treści we wnioskowanych orzeczeniach wnosimy o wydanie decyzji,
– informacji o wszystkich wyznaczonych posiedzeniach/rozprawach odwoławczego sądu dyscyplinarnego – poprzez podanie daty posiedzenia/rozprawach oraz miejscu, danych obwinionych.
W odpowiedzi na wniosek 31 stycznia 2018 r. zostały udostępnione orzeczenia dyscyplinarne oraz wykaz zaplanowanych posiedzeń.
Poniżej można pobrać udostępnione orzeczenia dyscyplinarne:
- OD_7_03_17_I_OSD_2.2017
- OD_28_08_17_I_OSD_30.2017
- OD_28_11_17_I_OSD_37.2017
- OD_14_05_17_I_OSD_21.2017
- OD_13_06_17_I_OSD_14.2017
- OD_04_12_17_I_OSD_19.2017
- OD_20_12_17_I_OSD_40.2017
- OD_30_11_17_I_OSD_39.2017
Dobrze się stało, że postępowania dyscyplinarne prokuratorów zostały poddane jawności.
Chcesz, aby Twoje prawa były chronione, a politycy mądrze wydawali Twoje pieniądze?
Wspieraj nas lub włącz się w nasze działania
Komentarze 0
Dodaj komentarz