Petycja do Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego w sprawie jej wniosku do Trybunału Konstytucyjnego

Już 62 organizacje społeczne podpisały się pod petycją do Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego w sprawie wycofania jej wniosku do Trybunału Konstytucyjnego. Wniosek dotyczy zbadania zgodności z Konstytucją niektórych przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Jeśli Trybunał Konstytucyjny uzna wymienione przepisy ustawy za niekonstytucyjne, obywatele stracą dostęp do informacji.  Treść petycji poniżej.

Warszawa, 24 marca 2021 r.

Do organu: Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego

plac Krasińskich 2/4/6
00-951 Warszawa

Szanowna Pani Profesor,

działając imieniu Fundacji ePaństwo oraz reprezentując grupę innych podmiotów wnoszących petycję wymienionych wraz miejscem ich siedziby pod treścią pisma, zgodnie z art. 63 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 2 ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o petycjach, przedkładam, w interesie publicznym, niniejszą petycję.

Jesteśmy obywatelami/obywatelkami, przedsiębiorcami/przedsiębiorczyniami, dziennikarzami/dziennikarkami, przedstawicielami/przedstawicielkami organizacji społecznych. Zaniepokojeni/one wnioskiem, który skierowała Pani do Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącym niektórych przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, zwracamy się z petycją o jego wycofanie.

Każdy z nas, w swoim codziennym działaniu, widzi korzyści, jakie przynosi jawność życia publicznego. Szeroki dostęp do informacji publicznej, w tym wiedza o tym, kto z imienia i nazwiska odpowiada za określone decyzje, to warunek sine qua non rozliczalności i odpowiedzialności władzy na każdym szczeblu. Transparentność to również podstawowa zasada demokratycznego państwa prawnego. Korzystanie z prawa do informacji publicznej często natrafia na barierę po stronie instytucji państwa. Mimo to ufamy, że polskie prawo wciąż jeszcze gwarantuje nam podstawowe standardy w tym zakresie.

Pani wniosek uderza w fundamenty ustawy zawierającej procedury realizacji prawa do informacji. Część z nas reprezentuje środowiska, które od dekad pracują na rzecz zwiększania jawności życia publicznego. Wiemy dobrze, że samo tylko podważanie istniejących gwarancji natychmiast rodzi problemy. Instytucje publiczne bardzo szybko wykorzystują wszelkie wątpliwości i spory do tego, by odciąć obywateli od informacji.

Tymczasem, obywatele chcą wiedzieć, jak powstaje prawo w zakresie ochrony zdrowia czy edukacji, np. kto bierze udział w zespołach eksperckich, grupach roboczych i okrągłych stołach. Inni – jak wygląda wpływ wielkich korporacji, w tym z kim spotykają się ministrowie. Te sprawy mają istotne znaczenie dla powstawania prawa, które później dotyczy nas wszystkich.

Obawiamy się, że efektem Pani wniosku będą poważne ograniczenia w dostępie do informacji ważnych dla wielu grup społecznych i zawodowych. Przedsiębiorcy będą mieli utrudniony dostęp do danych, pozwalających na planowanie inwestycji czy sprawdzenie związków konkurencji z osobami decydującymi o zamówieniach publicznych. Dziennikarze nie uzyskają wielu istotnych informacji o działaniach osób publicznych. A przecież esencją wolnych mediów jest dostarczanie opinii publicznej wiedzy o tym, kto podejmuje decyzje mające wpływ na gospodarkę i inne obszary życia społecznego, jakimi kieruje się przesłankami, czy działa w konflikcie interesów. Ograniczenie dostępu do informacji publicznej z pewnością negatywnie odbije się na tym, jak będą wydatkowane ogromne fundusze unijne w ramach, zaczynającej się właśnie, nowej perspektywie finansowej. A to z kolei rodzi realną groźbę utraty dotacji unijnych i konfliktów z Komisją Europejską.

Aktywni obywatele, opierający swoją lokalną działalność na możliwości kontroli wójtów czy burmistrzów dzięki prawu do informacji, również mogą boleśnie odczuć te ograniczenia. Decyzje samorządów muszą być odseparowane od osobistych interesów lokalnych urzędników i polityków, dlatego powinniśmy mieć możliwość sprawdzenia, kto ma dostęp do ucha prezydenta czy burmistrza i jak kontroluje spółki, które mu podlegają.

Wreszcie osoby działające w organizacjach ekologicznych mają problem z egzekwowaniem prawa do informacji o środowisku. Chociaż reguluje je inna ustawa, to często są odsyłani do ustawy o dostępie do informacji publicznej. Dlaczego? Gdyż tak jest łatwiej uniknąć odpowiedzi urzędnikom. Ograniczenia w dostępie do informacji na temat stanu środowiska to brak wiedzy na temat zanieczyszczenia powietrza czy inwestycji degradujących przyrodę, co może mieć negatywny wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo społeczeństwa.

Nie należy zapominać o organizacjach społecznych, które doświadczają problemów z jawnością w instytucjach publicznych w obszarach, którymi się zajmują.

Jednocześnie złożony przez Panią wniosek rodzi inne zagrożenie. Podmioty zobowiązane, do których wpływają wnioski o dostęp do informacji publicznej,  nie czekając na rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego, już ograniczają jawność. Wskazują, że do czasu rozstrzygnięcia przez TK zasygnalizowanych przez Panią wątpliwości, realizacja wniosków o informację może być zawieszona. Tym samym nawet przez długi czas możemy być pozbawieni informacji o działaniach państwa.

Z tych powodów apelujemy do Pani o wycofanie wniosku. Dostrzegamy fakt, że przepisy dotyczące dostępu do informacji publicznej w niektórych punktach wymagałyby poprawy. Ale stoimy na stanowisku, że zmiany w tak czułej materii, jaką jest jawność życia publicznego, powinny być wynikiem szerokiego dialogu i konsultacji.

Liczymy na Pani pozytywne ustosunkowanie się do naszej petycji.

1. Akcja Demokracja, Warszawa
2. Berliński Kongres Kobiet, Berlin
3. OK Democracy is OK, Francja
4. Dziewuchy Szwajcaria, Zurych
5. Dziewuchom Dziewuchy Sieradz
6. Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Warszawa
7. Fundacja “Przestrzeń dla Edukacji”, Warszawa
8. Fundacja Autonomia, Kraków
9. Fundacja Centrum Praw Kobiet. Warszawa
10. Fundacja Court Watch Polska, Toruń
11. Fundacja dla Polski, Warszawa
12. Fundacja E-Media na rzecz Dziedzictwa Kultury, Sopot
13. Fundacja ePaństwo, Warszawa
14. Fundacja Frank Bold, Kraków
15. Fundacja im. Kazimierza Łyszczyńskiego, Warszawa
16. Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa
17. Fundacja Lepsze Niepołomice, Niepołomice
18. Fundacja Miasto Obywatelskie Lubartów, Lubartów
19. Fundacja Odpowiedzialna Polityka, Warszawa
20. Fundacja OPOR, Warszawa
21. Fundacja Panoptykon, Warszawa
22. Fundacja Pole Dialogu, Warszawa
23. Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa
24. Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego, Warszawa
25. Fundacja Wiedzieć Więcej, Kędzierzyn Koźle
26. Fundacja Wolności, Lublin
27. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
28. Kaliska Inicjatywa Miejska, Kalisz
29. Kongres Ruchów Miejskich, Poznań
30. Komitet Obrony Demokracji, Warszawa
31. Manifa Bydgoska, Bydgoszcz
32. Młodzi na Rzecz Gdyni – Gdynianka, Rumia
33. Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych OFOP, Warszawa
34. Ośrodek Działań Ekologicznych “Źródła”, Łódź
35. Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii, Warszawa
36. Pomorska Federacja Organizacji Pozarządowych, Studzienice
37. Pomorskie Stowarzyszenie Aktywni Lokalnie, Pruszcz Gdański
38. Powiślańska Akcja Kobiet, Malbork
39. Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, Bystra
40. Pracownia Zrównoważonego Rozwoju, Toruń
41. Protest Kobiet, Warszawa
42. Ruch Społeczny Obywatele dla Edukacji, Warszawa
43. Serwis GminaBlachownia.pl, Cisie, gmina Blachownia
44. Sieć Obywatelska Watchdog Polska, Warszawa
45. Społeczna Inicjatywa Narkopolityki, Warszawa
46. Stowarzyszenie 61/Mam Prawo Wiedzieć, Warszawa
47. Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides, Katowice
48. Stowarzyszenie Kobieta na PLUS, Ruciane-Nida
49. Stowarzyszenie BoMiasto, Katowice
50. Stowarzyszenie Dialog Społeczny, Warszawa
51. Stowarzyszenie Dolnośląski Kongres Kobiet, Wrocław
52. Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Warszawa
53. Stowarzyszenie Paryżanie, Mikstat
54. Stowarzyszenie RAZEM DLA KONARZEWA, Konarzew gm. Zduny
55. Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Wsi Łuczyna, Łuczyna
56. Stowarzyszenie Rozwój Inicjatyw Obywatelskich, Masłów
57. Stowarzyszenie Stan Równości, Bydgoszcz
58. Stowarzyszenie Trygort nad Mamrami, Trygort gm. Węgorzewo
59. Stowarzyszenie Umarłych Statutów, Gródek
60. Strajk Kobiet Berlin #feminiberlinpolska, Berlin
61. Tęczowy Tarnów, Tarnów
62. Towarzystwo Dziennikarskie, Warszawa
63. Wielka Koalicja za Równością i Wyborem, Warszawa

Organizacje popierające petycję:

1. Centrum Cyfrowego Wsparcia Edukacji, Jabłonna
2. Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych CRIS, Rybnik
3. Dziennik Nowogardzki, Nowogard
4. e-Bros Rafał Kurabiowski, Warszawa
5. Fundacja Busola Inicjatyw Pozarządowych, Siechnice
6. Fundacja Czarna Owca Pana Kota, Wrocław
7. Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju, Warszawa
8. Fundacja Kolejowa “Stacja Lubsko/Sommerfeld”, Lubsko
9. Fundacja Partners Polska, Warszawa
10. Fundacja PrzeKarpacie / inicjatywa Obywatelski Mielec, Mielec
11. Fundacja Reporterów, Warszawa
12. Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Warszawa
13. Fundacja Społeczeństwo 2.0, Zabrze
14. Fundacja Teatru Ósmego Dnia, Baranowo, gmina Tarnowo Podgórne
15. Fundacja Zwierzokracja, Tarczyn
16. Głos Kociewia, Starogard Gdański
17. Inicjatywa Nowy Szczecin, Szczecin
18. Kampania Przeciw Homofobii, Warszawa
19. Koło Naukowe X Internet / Kultura / Sztuka, Wrocław
20. Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych -Sejmik Wojewódzki, Lublin
21. Nowotarski Alarm Smogowy, Nowy Targ
22. Ostrowieckie Stowarzyszenie Głuchych “Nad Kamienną”, Ostrowiec Świętokrzyski
23. Press Club Polska, Warszawa
24. Rembertów Bezpośrednio, Rembertów
25. Stowarzyszenie “Wiatrak”, Warszawa
26. Stowarzyszenie Akcja Miasto, Wrocław
27. Stowarzyszenie AXA, Tłuszcz
28. Stowarzyszenie Amnesty International
29. Stowarzyszenie Demagog, Kraków
30. Stowarzyszenie Idea Carpathia, Krosno
31. Stowarzyszenie Kamieni Szlachetnych, Olsztyn
32. Stowarzyszenie MODrzew – Monitoring Obywatelski Drzew, Bydgoszcz
33. Stowarzyszenie MOST, Kielce
34. Stowarzyszenie na rzecz czystości ziemi, Zielonagóra./ gm. Obrzycko
35. Stowarzyszenie NEURON Pomocy Dzieciom i Osobom Niepełnosprawnym, Dąbrowa Górnicza
36. Stowarzyszenie Plac Solidarności, Szczecin
37. Stowarzyszenie Przyjaciół Gminy Leszno
38. Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Tomickiej, Tomice
39. Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga, Syców
40. Stowarzyszenie Rozwoju INSPIRACJE, Słupsk
41. Stowarzyszenie NASZE PRAWO, Inowrocław
42. Stowarzyszenie Wiosna bez Barier, Szczecin
43. Stowarzyszenie Zdrowa Praca, Warszawa
44. Świebodzin TV, Świebodzin
45. Towarzystwo na rzecz Ziemi, Oświęcim
46. Zakład Usługowo Projektowy “Eko-Erg”, Starogard Gdański

UWAGA! ZAINTERESOWANE ORGANIZACJE MOGĄ PODPISAĆ PETYCJĘ NA STRONIE: http://bit.ly/petycjaPPSNngo

OSOBY INDYWIDUALNE ZACHĘCAMY DO PODPISANIA APELU NA STRONIE AKCJI DEMOKRACJA.