Informacja publiczna a informacja o środowisku

Wnioskodawca złożył do prezydenta jednego z miast kilka wniosków o udostępnienie informacji publicznej, dotyczących m.in. decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach co do budowy etapu odcinka konkretnej drogi regionalnej, pozwolenia na użytkowanie co do wspomnianej inwestycji, analizy porealizacyjnej w zakresie oddziaływania akustycznego tej inwestycji, a także danych źródłowych stanowiących podstawę do sporządzenia analizy porealizacyjnej (tj. plików z pomiarów z punktów P3 oraz P5 wraz z zapisami audio) i informacji o świadectwie wzorcowania miernika używanego do pomiarów po sporządzeniu analizy porealizacyjnej w punkcie P9 i P3.

Prezydent miasta odmówił udostępnienia dwóch ostatnich z wymienionych powyżej informacji. Stwierdził, że wniosek został złożony jedynie w celu zaspokojenia indywidualnych potrzeb w ramach działalności gospodarczej, jako że wnioskodawca jest radcą prawnym, który świadczy pomoc prawną mieszkańcom zamieszkującym w pobliżu drogi regionalnej, zgłaszającym nadmierny hałas i zamierzającym wystąpić na drogę postępowania sądowego.

Z kolei w skardze na bezczynność do sądu administracyjnego, skarżący (wnioskodawca) wyjaśniał, że wnioskowane informacje są istotne dla szerokiego kręgu obywateli zamieszkujących w rejonie prowadzenia pomiarów, a w sprawie nie ma znaczenia kto zwrócił się z pytaniami. Skarżący wskazał też, że zgodnie z prawem na podstawie wyników pomiarów i badań sporządza się analizę porealizacyjną, więc informacja o tych pomiarach i urządzeniach pomiarowych jest podstawowym źródłem pozyskania danych, co przemawia za ich publicznym charakterem.

W wyroku z 7 kwietnia 2022 r. o sygn. akt III SAB/Gl 80/22 WSA w Gliwicach co prawda stwierdził bezczynność organu, ale w uzasadnieniu zaprezentował zupełnie inne argumenty. I tak Sąd stwierdził, że prezydent powinien przeanalizować pytania pod względem tego, czy w innej ustawie nie znajdują się odmienne zasady i tryb dostępu do zawnioskowanej informacji. Sąd stwierdził, że w tym przypadku wniosek należało rozpatrzeć nie w trybie udostępnienia informacji publicznej, ale w trybie udostępnienia informacji o środowisku:

W konsekwencji z uwagi na treść art. 1 ust. 2 u.d.i.p. konieczne jest skrupulatne badanie przedmiotu wniosku. W przypadku kolizji ustaw pierwszeństwo nad przepisami u.d.i.p. mają przepisy ustaw szczególnych, ale tylko w przypadku odmiennego uregulowania zasad i trybu dostępu do informacji publicznych. Odrębna regulacja dotyczy tylko tego, co wyraźnie wynika z ustawy szczególnej i nie zawsze wyklucza udzielanie takich informacji. (A. Gryszczyńska, w: G. Szpor (red.), Jawność i jej ograniczenia, t. VI, A. Gryszczyńska (red.), Struktura tajemnic, Warszawa 2015, s. 43). Adresat wniosku, jeżeli nie może udostępnić informacji ze względu na konieczność zastosowania przepisów ustawy szczególnej, powinien o tym fakcie powiadomić wnioskodawcę pismem. Ewentualna kontrola takiego sposobu załatwienia wniosku o uzyskanie dostępu do informacji publicznej odbywa się podczas rozpoznania skargi na bezczynność.(I. Kamińska, M. Rozbicka-Ostrowska [w:] I. Kamińska, M. Rozbicka-Ostrowska, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2016, art. 1.

(…)

Skarżący domagał się udzielenia nie „informacji publicznej” zdefiniowanej w art. 1 ust. 1 u.d.i.p., lecz udzielenia „informacji o środowisku” oznaczonej na gruncie art. 9 ust. 1 pkt. 1 u.u.i.ś. Z kolei ta regulacja prawna przewiduje odmienny tryb dostępu do tej informacji publicznej. Oznacza to tym samym, że wniosek zarówno pod względem podmiotowym, przedmiotowym i także co do trybu podlega regulacji u.u.i.ś. Organ rozpoznał zatem wniosek Skarżącego w niewłaściwym trybie, to znaczy na zasadach u.d.i.p. zamiast w trybie i na zasadach określonych w art. 8-15 u.u.i.ś., czym naruszył przepis art. 1 ust. 2 u.d.i.p. w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy.

Według Sądu prezydent miasta powinien więc poinformować wnioskodawcę na piśmie, że wnioskowane informacje będzie rozpatrywał na podstawie przepisów ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku. WSA w Gliwicach przesądził również, że wnioskowane informacje stanowią informację o środowisku:

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jedn. Dz. U. 2021 poz. 247; dalej u.u.i.ś.) władze publiczne są obowiązane do udostępniania każdemu informacji o środowisku i jego ochronie, które są informacjami znajdującymi się w posiadaniu władz publicznych lub informacjami przeznaczonymi dla władz publicznych, w zakresie, w jakim nie dotyczy to ich działalności ustawodawczej, a w przypadku sądów i trybunałów – działalności orzeczniczej. Z kolei art. 9 ust. 1 u.u.i.ś. zawiera otwartą definicję informacji o środowisku oraz katalog informacji o środowisku podlegający udostępnieniu. Mowa w nim m.in. informacje o stanie elementów środowiska, takich jak: powietrze, woda, powierzchnia ziemi, kopaliny, klimat, krajobraz i obszary naturalne, w tym bagna, obszary nadmorskie i morskie, a także rośliny, zwierzęta i grzyby oraz inne elementy różnorodności biologicznej, w tym organizmy genetycznie zmodyfikowane, oraz wzajemnych oddziaływań między tymi elementami (por. art. 9 ust. 1 pkt. 1 u.u.i.ś.). W doktrynie zauważa się, iż prima facie można odnieść wrażenie, że jest to katalog zamknięty. Jednakże z art. 74 ust. 3 Konstytucji RP, zgodnie z którym każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska wynika, że prawo to ma znacznie szerszy zakres, niż ten określony w art. 9 ust. 1 u.u.i.ś. Przyjmuje się zatem, że prawu do informacji podlega każda informacja o środowisku, niezależnie od tego, czy jest w powyższym przepisie wskazana. Domniemywać bowiem należy, o czym stanowi art. 74 ust. 3 Konstytucji RP, że każda informacja o środowisku podlega udostępnieniu, chyba, że organ ochrony środowiska, wyłącznie na podstawie przepisów ustawy wykaże, że w konkretnej sprawie nie ma możliwości udostępnienia informacji o środowisku i jego ochronie (por. B. Rakoczy, Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz, uw. 1 do art. 9, LexisNexis 2010).

W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że żądana informacja mieści się w zakresie przedmiotowym wyznaczonym w u.u.i.ś. Skarżący domaga się – co wynika z jego wniosku z dnia 25 czerwca 2021 r. – udostępnienia informacji publicznych w zakresie danych źródłowych stanowiących podstawę do sporządzenia analizy porealizacyjnej nr […] dla wybudowanej Drogi Regionalnej ([…]) w R. oraz wybudowanej Drogi […] w R. (plik z miernika svan) tj. plików z pomiarów z punków P3 oraz P5 wraz z zapisami audio. Wniósł także o udostępnienie informacji o świadectwie wzorcowania miernika SVAN […] (SVANTEK) o nr seryjnym […] z mikrofonem typu […] nr […], obowiązującym po dniu 17 grudnia 2020 r. (numer świadectwa i data, przez kogo wydane) chodzi o miernik użyty do pomiarów po sporządzeniu w/w analizy porealizacyjnej m.in. w punkcie P9 w dniach 23-24 lutego 2021 r. oraz w punkcie P3 w dniach 24-25 lutego 2021 r. Wyniki dokonanych pomiarów i badań wykorzystane zostały do sporządzenia analizy porealizacyjnej, o której mowa w art. 83 u.u.i.ś. Jak twierdzi, późniejsze działania organów władzy publicznej wynikają wprost z ustaleń tej analizy. Istotne jest zatem prawidłowe wykonanie pomiarów, na podstawie których powstaje analiza porealizacyjna, przeznaczonym do tego urządzeniem z odpowiednimi atestami.