Helsińska Fundacja Praw Człowieka i Izba Wydawców Prasy o osłabieniu obywatela w kontaktach z urzędem

Autorzy nowelizacji zaproponowali uchylenie artykułu bardzo ważnego ze względu na gwarancję praw obywatelskich w Polsce. Chodzi mianowicie o artykuł 22 obecnie obowiązującej ustawy dający jednostce w określonych przypadkach prawo wniesienia powództwa do sądu powszechnego w wypadku gdy organ zobowiązany wydał decyzję odmowną. Zdaniem Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka oraz Izby Wydawców Prasy wykreślenie tego artykułu doprowadzi do ograniczenia prawa do sądu.

Zwrócono również uwagę na proponowane brzmienie nowego artykułu 23 mówiącego o ponownym wykorzystaniu informacji publicznej. Opiniodawcy ocenili, że wprowadza on nadmierne obciążenia dla wnioskujących o informację, którym podmiot udzielający informacji może narzucić warunki ponownego wykorzystania udostępnionych informacji. Artykuł ten dodatkowo przenosi odpowiedzialność z podmiotów publicznych, tworzących informacje, na osoby występujące o ich ponowne wykorzystanie. Można to interpretować jako próbę zniechęcenia obywatela do korzystania ze swoich konstytucyjnych praw.

Obie organizacje odnoszą się także do wykreślonego obecnie przez posłów artykułu 5a nowelizacji, który wprowadza dodatkowe przesłanki przedmiotowe i czasowe umożliwiające ograniczenie dostępu do informacji publicznej. Chodzi o określenia stanowiska, opinie, instrukcje lub analizy oraz niedostępne do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia. Przepisy te zostały uznane za zbyt szerokie i nieprecyzyjne oraz mogące stać się podstawą decyzji arbitralnych, noszących znamiona nadużyć ze strony podmiotów niezgadzających się na udzielenie danej informacji. Organizacje te uznały również, że proponowany artykuł 5a nowelizacji ustawy (…) wprowadza ogólny zakaz ujawniania informacji, który stoi w sprzeczności z podstawowymi gwarancjami konstytucyjnymi.

Wnioski ogólne:

• Ustawa dotycząca tak ważnej materii jak podstawowe prawa obywatelskie procedowana jest w pośpiechu, bez należytego zastanowienia,
• Artykuł 5a jest nieprecyzyjny, dający oręż wydawania arbitralnych decyzji podmiotom niechętnym udzielaniu posiadanych informacji publicznych,
• Zmiana procedury odwoławczej jest groźna dla prawa obywateli do sądu.

Cała opinia dostępna jest tutaj.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz niektórych innych ustaw można znaleźć tutaj.