Postępowanie przed sądem administracyjnym bez tajemnic – słowniczek prawny Watchdoga

W teorii korzystanie z prawa do informacji jest proste. Wysyłasz wniosek mailem, dostajesz odpowiedź w ciągu 14 dni.

W praktyce po drodze trafiasz na takie przeszkody, jak ignorowanie Twoich pytań czy odmowa odpowiedzi. Wtedy zaczynają się schody. Może nawet chcesz pociągnąć sprawę dalej, ale przerażają Cię procedury i nieznane prawne słownictwo – czym różni się skarga na bezczynność od tej na decyzję? Co oznacza, że sąd oddala, a co, że odrzuca skargę? Nasza ekspertka prawna Paula Kłucińska opracowała Słowniczek Prawny Watchdoga,  który pomoże Ci zrozumieć i oswoić nieznane dotąd pojęcia.

Skarga na bezczynność i skarga na decyzję

Obie związane są z sytuacjami, w których napotkacie na przeszkody w uzyskaniu odpowiedzi na Wasze pytania skierowane w trybie dostępu do informacji publicznej.

• skarga na bezczynność – składamy ją między innymi wtedy, gdy organ (np. wójt) nie odpowie w ciągu 14 dni na wniosek bądź odpowiedź jest niepełna lub wymijająca.
• skarga na decyzję – możemy ją złożyć, gdy organ odmówił nam udzielenia informacji publicznej, wydając decyzję administracyjną (więcej o decyzji )

Tu znajdziecie wzory skarg.

Sprzeciw od decyzji

Można go złożyć tylko w sytuacjach, gdy organ odwoławczy uchyla zaskarżoną decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji (art. 138 par. 2 Kodeksu postępowania administracyjnego), np. kiedy otrzymujemy od prezydenta miasta decyzję o odmowie udostępnienia informacji, wnosimy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego (SKO), a ono uchyla zaskarżoną decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia prezydentowi miasta, to w sprawie nie przysługuje nam skarga do sądu na decyzję SKO, tylko sprzeciw od tej decyzji do sądu, gdy nie do końca zgadzamy się ze sposobem jej wydania. Sąd może uwzględnić sprzeciw i uchylić decyzję albo oddalić sprzeciw. Następuje to w drodze postanowienia.

Odrzucenie i oddalenie skargi

• Odrzucenie skargi – sąd nie rozpoznaje merytorycznie skargi, tylko odrzuca ją z przyczyn formalnych. Przyczyny zostały określone w art. 58 PPSA, np. kiedy nie opłaciliśmy wpisu w terminie. Odrzucenie następuje w drodze postanowienia.
• Oddalenie skargi – sąd rozpoznaje merytorycznie skargę i może ją uwzględnić albo oddalić. Jeżeli sąd nie uwzględnia skargi, to ją oddala, wydając wyrok.

Wpis

Jest jedną z opłat sądowych, składających się na koszty postępowania przed sądami administracyjnymi. W sprawach z dostępu do informacji publicznej spotykamy się najczęściej z wpisem stałym (100 zł od skargi na bezczynność i 200 zł od skargi na decyzję).

Posiedzenie, rozprawa

• Posiedzenie sądowe – może być jawne (wtedy rozpoznawane jest na rozprawie) i niejawne. Co do zasady posiedzenia sądowe są jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie.
• Rozprawa – jawne posiedzenie sądowe, sąd orzekający rozpoznaje sprawę na rozprawie. Co do zasady sąd orzeka w składzie trzech sędziów.

Posiedzenie niejawne, tryb uproszczony

• Posiedzenie niejawne – niejawne posiedzenie sądowe, wstęp mają tylko osoby wezwane, co do zasady sąd orzeka w składzie jednego sędziego.
• Tryb uproszczony – oznacza, że sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów. Sprawy, które można rozpoznać w trybie uproszczonym zostały wymienione w art. 119 PPSA, np. sprawy ze skarg na bezczynność.

Strony postępowania, uczestnik na prawach strony

• Strony postępowania – skarżący i organ, który skarżymy, na przykład wójt gminy.
• Uczestnik postępowania na prawach strony – np. organizacja społeczna, która zgłasza udział w postępowaniu w charakterze uczestnika (potocznie nazywamy to pismo przystąpieniem).

Orzeczenie sądu, postanowienie,wyrok

• Orzeczenie sądu – najszersze pojęcie, obejmuje zbiorczo wyroki i postanowienia.
• Postanowienie – wydaje się je wtedy, kiedy przepisy nie przewidziały wydania wyroku. Postanowienie najczęściej dotyczy kwestii proceduralnych, np. przyznania pomocy prawnej, wymierzenia grzywny za nieprzekazanie skargi. Od postanowienia może przysługiwać zażalenie albo skarga kasacyjna.
• Wyrok – co do zasady sąd rozstrzyga sprawę wydając wyrok. Wyrok rozstrzyga sprawę merytorycznie, np. uwzględnia skargę na bezczynność. Od wyroku przysługuje skarga kasacyjna.

Umorzenie postępowania

Sąd nie rozpoznaje merytorycznie skargi, tylko umarza postępowanie. Przyczyny określone są w art. 161 PPSA, np. gdy wycofamy skargę. Umorzenie następuje w drodze postanowienia.

Zażalenie

Można je wnieść do NSA po wydaniu postanowienia w tych sytuacjach, które zostały przewidziane w PPSA, np. gdy sąd odrzuci skargę ze względu na jej wniesienie po terminie.

Skarga kasacyjna

To skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) od wyroku albo postanowienia wydanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA).