Odwołanie/Skarga na decyzję odmowną

Gdy instytucja odmawia nam udostępnienia informacji – wydając decyzję – możemy się nie zgodzić z jej stanowiskiem. W zależności od rodzaju instytucji może przysługiwać nam złożenie odwołania, wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy lub skargi do sądu administracyjnego.

Może się zdarzyć, że instytucja, inaczej mówiąc organ I instancji, powołuje się na prywatność (np. we wnioskowanej informacji są dane osobowe) czy tajemnicę przedsiębiorcy (o których mowa w ustawie o dostępie do informacji publicznej, art. 5 ust. 2) i odmawia nam udostępnienia żądanej informacji.  Organ musi w takiej sytuacji wydać decyzję zgodną z kodeksem postępowania administracyjnego. Decyzję tę wysyła do nas albo pocztą tradycyjną (w formie papierowej, podpisaną) albo ePUAPem (elektronicznie, podpisaną profilem zaufanym lub podpisem elektronicznym). Na końcu decyzji powinno znaleźć się pouczenie, wskazujące, jaki środek odwoławczy nam przysługuje, jeśli nie zgadzamy się z odmową.

UWAGA!

Jeśli otrzymamy jedynie skan decyzji w wiadomości email, to możemy wezwać organ do prawidłowego jej doręczenia (wzór wezwania) – wezwanie wysyłamy w dowolnej formie np. mailowo.

Czasem ciężko na pierwszy rzut oka rozpoznać, czy pismo, z którym mamy do czynienia jest decyzją. Zasadniczo przyjmuje się, że niezbędne dla zaistnienia decyzji jest wystąpienie czterech składników:

• oznaczenia organu wydającego,
• oznaczenia adresata decyzji, czyli strony lub stron,
• rozstrzygnięcia,
• podpisu osoby uprawnionej do jej wydania.

Więcej podpowiedzi, jak rozpoznać decyzję odmowną, w tekście Czy to jest decyzja?

Odwołanie (wzór odwołania) przysługuje nam wtedy, gdy istnieje organ wyższego stopnia w stosunku do tego, od którego otrzymaliśmy decyzję odmowną. W przypadku wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty i marszałka województwa będzie to Samorządowe Kolegium Odwoławcze (SKO), ale już dla wojewódzkiego oddziału NFZ – Prezes NFZ. W pouczeniu instytucja powinna nas poinformować, do kogo ma być złożone odwołanie.

Odwołujemy się za pośrednictwem organu, który wydaje decyzję (czyli odwołanie składamy do tego samego urzędu, do którego składaliśmy wniosek), ponieważ musi on przesłać do organu odwoławczego wszystkie dokumenty związane ze sprawą. Na wniesienie odwołania mamy 14 dni od dnia otrzymania decyzji. Jeżeli w decyzji znajdziemy błędne pouczenie i z niego skorzystamy, to nie ponosimy konsekwencji z tego powodu.

Procedury wyglądają nieco inaczej, jeżeli wnioskujemy o udostępnienie informacji publicznej do instytucji, która nie ma organu wyższego stopnia np. do spółki komunalnej lub organizacji pozarządowej. Wtedy po otrzymaniu decyzji odmownej albo składamy wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w ciągu 14 dni do tej samej instytucji, która wydała decyzję albo od razu skargę na decyzję do sądu administracyjnego w terminie 30 dni.

Decyzje odmowne najczęściej są wydawane ze względu na:

• ochronę prywatności (wzór skargi)
• tajemnicę przedsiębiorcy (wzór skargi)
• przetworzenie informacji (wzór skargi)

UWAGA!

Jeśli organ powołuje się na którąś z powyższych przesłanek, ale jednocześnie nie odmówił nam w formie decyzji administracyjnej, możemy wysłać do niego wezwanie do wydania decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej (wzór wezwania)

Skargę na decyzję również składamy za pośrednictwem skarżonego organu. Ma on 15 dni na przesłanie naszej skargi, wraz z dokumentacją, do odpowiedniego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Jeśli tego nie zrobi, możemy wnioskować o ukaranie go grzywną (wzór wniosku) za niedopełnienie terminu i sąd powinien ją naliczyć, w zależności od stopnia przewinienia. Wpis od wniosku o ukaranie grzywną wynosi 100 zł (zgodnie z uchwałą NSA z dnia 7 kwietnia 2008 r., II FPS 1/08). Żeby dowiedzieć się, czy skarga została przekazana, wystarczy zadzwonić do odpowiedniego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i spytać, czy nasza skarga wpłynęła (podać swoje dane, datę skargi oraz organ skarżony).

Wpis za złożenie skargi wynosi 200 zł (zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 16.12.2003, paragraf 2). Z sądu dostajemy odpowiedź na skargę oraz powiadomienie o rozprawie z pouczeniem, że nie musimy w niej uczestniczyć (choć wyjątkowo sąd może zarządzić stawiennictwo obowiązkowe).

Przebieg rozprawy

Trwa ok. 10 – 15 min. Wchodzimy na salę, strona skarżąca (czyli my) siada zawsze po lewej stronie. W składzie orzekającym na rozprawie jest zawsze trzech sędziów. Role, które są im przypisywane to sędzia przewodniczący/ca, który otwiera sprawę oraz sędzia sprawozdawca relacjonujący sprawę. Sędzia pyta, czy są wnioski formalne, można zabrać głos, ale nie ma takiej konieczności. Co do zasady, w ogóle nie trzeba być na rozprawie (w piśmie informującym o nas o terminie rozprawy znajduje się stwierdzenie, że stawiennictwo na rozprawie jest nieobowiązkowe). Po ewentualnym zabraniu przez nas głosu może wypowiedzieć się przedstawiciel urzędu, do którego składaliśmy wniosek. Następnie sąd wychodzi na obrady lub wyprasza wszystkich z sali, po czym ogłasza wyrok.

Sąd rozpatruje skargę na decyzję i albo tę decyzję uchyla, albo skargę oddala. Jeśli skarga zostaje uwzględniona (a decyzja uchylona), sąd sporządza uzasadnienie wyroku z urzędu i doręcza je nam pocztą tradycyjną lub ePUAPem. Wtedy też zwracane są nam koszty postępowania czyli te, uiszczone wcześniej, 200 zł. To strona przegrana musi nam je przekazać (ale dopiero po uprawomocnieniu się wyroku!). Jeżeli natomiast skarga jest oddalona, sąd sam z siebie nie wyśle nam wyroku z uzasadnieniem (a bez niego nie możemy złożyć skargi kasacyjnej). O terminie rozprawy sąd zawsze informuje nas w piśmie. Jeśli nie było nas na rozprawie, to musimy sami zadzwonić do sądu i dowiedzieć się o jej wynik. Mamy 7 dni od dnia rozprawy na złożenie wniosku o uzasadnienie wyroku (wzór wniosku). Za uzyskane uzasadnienie trzeba zapłacić 100 zł.  Od dnia otrzymania uzasadnienia wyroku mamy 30 dni na złożenie skargi kasacyjnej (w naszym imieniu musi to zrobić radca prawny lub adwokat).

Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA)

Sąd, który kontroluje działalność organów administracyjnych (wszelkich urzędów), w szczególności bada legalność aktów administracyjnych. WSA jest sądem pierwszej instancji, do którego zwracamy się ze sprawami dotyczącymi organów znajdujących się na terenie  danego województwa, chyba że są to sprawy wyraźnie zastrzeżone dla kompetencji Naczelnego Sądu Administracyjnego.