Informacje publiczne w ogólnodostępnych źródłach – Elektroniczne Księgi Wieczyste cz. 2.

Dotychczas w cyklu artykułów poświęconych publicznym repozytoriom danych przyglądaliśmy się Krajowemu Rejestrowi Sądowemu oraz Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Mamy już również za sobą teoretyczny wstęp dotyczący Elektronicznych Ksiąg Wieczystych. Teraz pora, by przyjrzeć się bliżej, jak działa ten serwis.

Co właściwie zawiera księga wieczysta?

Wiemy już, że księgi wieczyste są jawne, jednak by mieć do nich dostęp, musimy znać numer interesującej nas księgi.

Zgodnie z ustawą z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (u.k.w.h.) księgi wieczyste zakłada się i prowadzi dla nieruchomości, w celu ustalenia jej stanu prawnego (zob. art. 1 ust. 1 i 2 u.k.w.h.). W Polsce obowiązuje zasada, w myśl której jedna nieruchomość posiada jedną księgę wieczystą. Prowadzenie ksiąg wieczystych należy do właściwości sądu rejonowego (art. 23 zd. 1 u.k.w.h.). Obecnie niemal wszystkie księgi wieczyste prowadzone są już w formie elektronicznej (art. 25[1] ust. 1 u.k.w.h.), choć historycznie były one papierowe.

Z opisu struktury księgi wieczystej znajdującego się w art. 25 ustawy dowiadujemy się, że powinna ona zawierać 4 działy:

1. pierwszy obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej własnością;
2. drugi obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego;
3. trzeci przeznaczony jest na wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych, z wyjątkiem hipotek, na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz na wpisy innych praw i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek;
4. czwarty przeznaczony jest na wpisy dotyczące hipotek.

Elektroniczne Księgi Wieczyste

Skoro księgi wieczyste prowadzone są w formie elektronicznej, najłatwiej zapoznawać się z ich treścią za pośrednictwem serwisu rządowego Elektroniczne Księgi Wieczyste dostępnego pod adresem https://ekw.ms.gov.pl/eukw_ogol/menu.do. Aby przeglądać księgi, w pierwszej kolejności należy wybrać opcję „Przeglądanie księgi wieczystej”.

Następnie należy wpisać numer interesującej nas księgi. W pierwszym okienku wybieramy z menu nazwę miejscowości, w kolejnych należy wpisać numer. Potem wystarczy kliknąć  „Wyszukaj księgę”. Dla potrzeb poradnika spróbujmy wyszukać księgę wieczystą Zamku Królewskiego na Wawelu, której numer jest jawny i dostępny w Internecie – KR1P/00552905/3.

Poniżej wyniki wyszukiwania.

Po upewnieniu się, że faktycznie system wyszukał interesującą nas księgę wieczystą (na przykład weryfikując jej położenie czy właściciela), możemy wybrać opcję „Przeglądanie aktualnej treści KW” lub – jeżeli interesują nas także dodatkowe informacje – „Przeglądanie zupełnej treści KW”.

Opcja przeglądania aktualnej treści księgi przenosi nas na stronę, na której możemy zapoznać się z wpisami w konkretnych działach. Na tej podstawie możemy przykładowo ustalić, że właścicielem nieruchomości jest Skarb Państwa, istnieją pewne ograniczenia w rozporządzaniu tą nieruchomością i nie jest ona objęta hipoteką.

Podsumowanie

Po uzyskaniu numeru księgi wieczystej, możemy zapoznać się z jej treścią w wygodny i bezpłatny sposób przez internet. Z perspektywy prawa do informacji i szeroko pojętej jawności szczególnie interesujące wydaje się uzyskiwanie informacji o nieruchomościach składających się na mienie publiczne. Dzięki serwisowi Elektroniczne Księgi Wieczyste możemy przykładowo dowiedzieć się, czy dany budynek należący do jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa objęty jest ograniczeniami lub hipoteką.