Informacje publiczne w ogólnodostępnych źródłach – rejestry unijne

1 maja 2024 r. świętowaliśmy 20. rocznicę wejścia Polski do Unii Europejskiej. Wydarzenie to bez wątpienia stanowiło jedno z najważniejszych w dziejach powojennej Polski. Unia Europejska to jednak nie tylko swobodny przepływ osób, towarów i usług, troska o praworządność oraz dotacje i fundusze. To także centralizacja na szczeblu ponadnarodowym szeregu cennych informacji pochodzących z państw członkowskich.

W tym artykule przyjrzymy się wykazom danych, do których dostęp oferuje Unia Europejska. Niezmiennie zachęcamy także do lektury pozostałych tekstów z cyklu.

• Informacje publiczne w ogólnodostępnych źródłach – Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)
• Informacje publiczne w ogólnodostępnych źródłach – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG)
• Informacje publiczne w ogólnodostępnych źródłach – Elektroniczne Księgi Wieczyste cz. 1. Numer księgi wieczystej w perspektywie przepisów u.d.i.p.
• Informacje publiczne w ogólnodostępnych źródłach – Elektroniczne Księgi Wieczyste cz. 2.
• Informacje publiczne w ogólnodostępnych źródłach – Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych
• Informacje publiczne w ogólnodostępnych źródłach – wykazy osób posiadających uprawnienia zawodowe

„Rejestr rejestrów”

Warto na wstępie przyjrzeć się stronie dostępnej pod adresem: https://e-justice.europa.eu/514/PL/registers__business_insolvency_amp_land. Można tam bowiem znaleźć linki do bardzo wielu wykazów wraz z krótkim ich opisem. Z jednej strony odnośniki prowadzą do unijnych wyszukiwarek, które pozwalają przeszukać informacje na szczeblu ponadnarodowym, to znaczy zebrane od państw członkowskich i uporządkowane. Z drugiej natomiast strony linki kierują nas także do podstron, gdzie znajdziemy z kolei odnośniki do wewnętrznych rejestrów poszczególnych państw Unii. Przykładowo, klikając „Rejestr działalności gospodarczej – wyszukiwanie spółek w UE” przeniesiemy się do wyszukiwarki unijnej, lecz wybierając link zatytułowany „Rejestry działalności gospodarczej w państwach UE” naszym oczom ukaże się bardzo szczegółowy wykaz wewnętrznych rejestrów państw członkowskich wraz z opisem, jakie dane możemy w nich znaleźć. W dalszej części tekstu omówimy wyszukiwarki unijne.

Unijna wyszukiwarka spółek

Jak wskazano wcześniej, wybranie odnośnika zatytułowanego „Rejestr działalności gospodarczej – wyszukiwanie spółek w UE” przeniesie nas do unijnej wyszukiwarki spółek. System ten pobiera informacje z rejestrów poszczególnych państw członkowskich (choćby polskiego Krajowego Rejestru Sądowego opisanego wcześniej w ramach cyklu oraz zagranicznych odpowiedników KRS).

Aby wyszukać interesującą nas spółkę, należy wpisać jej nazwę lub numer rejestrowy (w przypadku spółek polskich będzie to KRS, lecz spółki zagraniczne posiadać będą własny numer nadawany na podstawie przepisów danego państwa członkowskiego). Następnie zaznaczyć państwo lub państwa, których rejestry chcielibyśmy przeszukać. Konieczne jest również udowodnienie, że nie jesteśmy robotami poprzez prawidłowe przepisanie ciągu znaków oraz zatwierdzenie znajomości zasad. Po kliknięciu przycisku „Wyszukiwanie” ukaże się lista wyników.

Wyszukiwarka beneficjentów rzeczywistych

Pod linkiem zatytułowanym „System integracji rejestrów beneficjentów rzeczywistych” znaleźć można wyszukiwarkę beneficjentów rzeczywistych. Przypomnijmy z jednego z poprzednich artykułów, że beneficjentem rzeczywistym jest osoba mająca faktyczny i realny wpływ decyzyjny na dany podmiot.

Wyszukiwarka działa w analogiczny sposób, jak wyszukiwarka spółek. Należy wskazać interesujący nas podmiot, wybrać państwo lub państwa (jest ich, niestety, znacznie mniej), przepisać ciąg znaków i zaakceptować zasady. Dostęp do tej wyszukiwarki mają jedynie zalogowani użytkownicy.

Wyszukiwarka dłużników

Ostatnia z dostępnych wyszukiwarek o nazwie „Rejestry upadłości i niewypłacalności – wyszukiwanie niewypłacalnych dłużników w UE”, pozwala przejrzeć rejestry upadłości. Może to być szczególnie przydatne w weryfikacji, czy dany kontrahent (w kontekście prawa do informacji także kontrahent jednostek sfery publicznej) rzeczywiście ma możliwości finansowe wywiązania się z zawieranej umowy.

Wyszukiwarka działa na identycznej zasadzie, jak dwie poprzednie, choć również w tym przypadku lista dostępnych państw jest niewielka. Można jednak skorzystać z niej także bez konieczności logowania się.

 Podsumowanie

Unia Europejska zapewnia scentralizowany dostęp do niektórych rejestrów państw członkowskich. W perspektywie jawności oraz prawa do informacji mogą one posłużyć do weryfikowania kontrahentów podmiotów sektora publicznego i wykrywania potencjalnej niegospodarności lub nadużyć.